جنسيت و حديث
ترکيب دو واژه جنسيت و حديث ، به سه موضوع ميتواند اشاره داشته باشد:
1. زن در آموزههاي احاديث اسلامي (نگاه مذهبي و ديني)،
2. سهم زنان در نگهداري و نشر حديث (نگاه تمدني)،
3. تفسيرهاي زنانه از حديث (نگاه معرفتشناسانه).
موضوع اول، به اين مسأله ميپردازد که: احاديث اسلامي، چه تصويري از زنان در عرصههاي مختلف تکويني و تشريعي، فردي، خانوادگي و اجتماعي ارائه ميدهند؟ آيا در اين احاديث، تبعيضهايي ميان زنان و مردان به چشم ميخورد؟ آيا احاديث، دو گونه حقوق و اخلاق براي زنان و مردان به تصوير ميکشند؟... و مطالبي از اين دست.
در اين مسأله تا کنون چند مقاله در فصلنامه به چاپ رسيده است:
- تأملي در احاديث نقصان عقل زنان (ش 4، 81)،
- دفاع از حديث ـ 4 (ش 5، ص 75)،
- اخلاق و جنسيت (ش 49 ـ 50، ص 47). ۱
موضوع دوم، اشاره به نقش تمدني زنان مسلمان دارد؛ بدين معنا که حديث و دانشهاي وابسته به آن، يکي از عوامل مهمّ شکلگيري و گسترش تمدن اسلامي به شمار ميرود و در اين موضوع، جايگاه و سهم زنان در اين عامل تمدّنساز، بررسي و تحليل ميشود و مطالبي از اين قبيل به بحث گذارده ميشود: آيا زنان براي نشر و نگهداري حديث، کاري کردهاند؟ تعداد احاديث نقل شده توسط زنان، چهقدر است؟ چه تعداد راويان زن در کتب تراجم و رجال، معرفي شدهاند؟ و... .
در اين زمينه نيز تاکنون مقالاتي در اين فصلنامه به چاپ رسيده است که عبارتاند از:
1. سلسله مقالات سهم زنان در نشر حديث (ش 25 ـ 32)،
2. حضور بانوان در نقل حديث غدير (ش 7، ص 162)،
3. زنان راوي حديث امير المؤمنين( (ش 12، ص 70). ۲
1.. بجز اينها، کتب و مقالات پرشمار ديگري نيز در اين زمينه منتشر شده است که به بخشي از آنها در ادامه همين مقاله اشاره خواهد شد.
2.. بجز اين مقالات، کتب و مقالات متعدد ديگري نيز در تجزيه و تحليل اين موضوع، نگارش يافته است ( ر.ک: سهم زنان در نشر حديث، مهدي مهريزي، ص ۲۹ - ۳۴).