نيز مورد نقد قرار گرفته است؛ مثل محمد ابوريه در اضواء علي السنة المحمدية و شيخ المضيرة، ۱ ولي در عصر حاضر بار ديگر دكتر عبدالكريم سروش به اين حديث استناد كرده است. ۲
الف. بررسي متن حديث
اين حديث با الفاظ متفاوت، حداقل از 23 طريق نقل شده است كه متون اصلي ذكر مي‌شود و متون مشابه در منابع قابل پي‌گيري است.
اين روايات در سه کتاب از كتب مهم اهل سنت صحيح مسلم، و سنن ابن ماجه، و مسند احمد، و در سه كتاب ديگر صحيح ابن‌حبان و معجم الکبير و مسند ابي‌يعلي ذکر شده است. شش کتاب مذکور از لحاظ قدمت بر ديگر کتب اهل سنت مقدم است. بنابراين، به اين نتيجه رسيديم که ذکر اين دسته از روايات در تمام کتب ديگر تکراري است.
راويان اصلي
همان گونه كه در نمودار فوق مشاهده مي‌كنيد، هر چه در اين زمينه در كتب اهل سنت نقل شده، يا از روايات عايشه يا از روايات انس و طلحه و يا رافع يا جابر بوده است.
نکته ديگري که بايد گفته شود، اين است که گرچه ما در نمودار فوق، راويان اصلي اين دسته از روايات را به چهار نفر اختصاص داديم ، ولي اين حرف بدين معنا نيست كه کساني ديگري آن را در كتب و آثار خود با طرق ديگري نقل نکرده باشند، بلكه به عكس، عده ديگري از محدثان نيز امثال اين گونه از روايات را گاهي عيناً و گاهي با طرق ديگر روايت کرده‌اند؛ نمونه آن، روايت جابر است كه در نمودار فوق بدان اشاره شده است و نيز روايت ابن عباس که در کتاب مجمع الزوائد آمده است. ۳
1.. و نيز ر.ك: المتنخب من كتب ابن تيمية، ص۲۴۸؛ الخطط السياسية في توحيد الامة الاسلامية، ص۲۸۵؛ اضواء علي السنة المحمدية، ص۴۳ ـ ۹۳؛ شيخ المضيرة، ص۲۵۱.
2.. نامه بشر و بشير ، همان.
3.. مجمع الزوائد، ج۱، ص۱۷۸.
