تأويل عرفاني در الوافي

فيض گاه براي تأويل روايت مي‌کوشد كه با نمونه‌اي از تلاش او در اين راه مواجه مي‌گرديم.
در حديث هيجدهم از باب ما جاء في رسول الله چنين آمده است:
عدةٌ مِن أصحابِنا، عن أحمد بن محمدٍ، عن الحسين بن سعيد، عن القاسم بن محمد الجوهري، عن علي بن أبي حمزة قال: سأل أبوبصير أبا عبدالله( و أنا حاضرٌ، فقال: جعلتُ فداك! کَم عُرِجَ برسولِ اللهِ(؟ فقالَ: مَرَّتينِ، فَأَوقَفهُ جبرئيلُ موقفاً فَقالَ لَه: مَکانَكَ يا محمّدُ! فلقد وَقَفتُ موقفاً ما وَقَفهُ ملکٌ قطُّ و لا نبيٌّ، إنَّ ربَّك يصلّي، فقال: يا جبرئيلُ! و کيفَ يصلّي؟ قال: يقولُ: سبوحٌ قدوسٌ أنا رب الملائکةِ و الرّوحِ، سَبَقت رحمتي غضبي. فقال: الّلهُمَّ! عفوَك عفوَك. ما قاب قوسين أو أدني؟ قال: ما بين سيتها إلي رأسِها. قال: فکان بينهما حجابٌ يتَلَألَؤُ بخفقٍ و لا أَعلمه إلّا و قد قال زبرجدٌ، فنظر مثل سمّ الإِبرة إلي ما شاءَاللهُ من نورِ العظمة فقال اللهُ: يا محمدُ! فقالَ: لبيكَ يا ربّي! قال: مَن لأمتك مِن بعدك. قالَ: اللهُ أَعلَمُ. قال: عليُّ بنُ أبِي طالبٍ أميرُالمؤمنين( و سيدُ المرسلينَ و قائدُ الغُرِّّ المحجَّلين. قالَ: ثُمَّ قالَ أبوعبدالله( لأبي بصير: يا أبامحمدٍ! و اللهُ ما جاءت ولايةُ عليٍّ( من الأرض و لکن جاءت من السّماءِ مشافهةً؛^۱علي بن حمزة گويد: ابوبصير از امام صادق( سؤالي پرسيد و من در آن مجلس حاضر بودم. گفت: جانم به قربانت. پيامبر( چند بار به معراج رفت؟ حضرت فرمود: دوباره. آن‌گاه، جبرئيل او را موقفي متوقف نمود و گفت: اي محمد، به جايگاهي رسيدي که هيچ فرشته و پيامبري به آن نرسيده است. پروردگارت نماز مي‌گزارد. او فرمود: اي جبرئيل، چگونه نماز مي‌گزارد؟ جبرئيل گفت: او مي‌فرمايد: سبوح قدوس، منم پرودگار فرشتگان و روح رحمتم بر خشمم تقدم دارد. آن‌گاه، پيامبر( فرمود: خداوندا، از ما در گذر و بيامرز. در آن موقف فاصله پيامبر( با مقام ربوبي به اندازه دو كمان يا كمتر از آن بود؛ چنان‌که خداوند در قرآن فرمود:(قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى(^۲[= دو کمان يا نزديک تر]ابوبصير گفت: جانم به قربانت! مراد از قاب قوسين او أدني چيست؟ فرمود: ميان دو طرف کمان تا سر آن. ابوبصير گفت: [منظور از] دو کمان يا نزديک‌تر چيست؟ فرمود: به اندازه فاصله انتهاي قوس تا سر آن. و فرمود: و ميانشان حجابي مي‌درخشيد و خاموش مي‌شد. اين مطلب را نفهميدم جز اين‌كه فرمود: زبرجدي است، پيامبر گويي به اراده خدا، از ميان سوراخ سوزن به نور عظمت [الهي] نگريست. آن‌گاه، خداوند فرمود: پس از تو چه کسي براي امتت خواهد بود؟ فرمود: علي بن أبي طالب اميرمؤمنان و سرور مسلمانان و رهبر شرافتمندان است.
راوي گويد: سپس امام صادق( به ابوبصير فرمود: