علامه عسكري در رد اين ادعاي طبري و ابن حجر مي‌نويسد:
اما حال راوياني كه چنين روايت را آورده‌اند، هر چه باشد، چندان مهم نيست؛ زيرا اين روايت در اصل، با حقايق و رويدادهاي مسلم تاريخي، تناقض دارد.
از جمله ابوالفرج اصفهاني از كتاب الاغاني مي‌نويسد:
امرؤ القيس به دست عمر اسلام آورد و خليفه نيز او را در همان مجلس و پيش از آن‌كه حتي ركعتي نماز گزارده باشد، ولايت و حكومت داد. ۱
سيوطي نيز قايل است كه هر مسلماني كه پيامبر را ديده صحابي محسوب مي‌شود. ۲ ابن اثير حتي اجنه‌اي را كه پيامبر را ديده‌اند و مسلمان شده‌اند، جزء صحابي مي‌داند؛ زيرا آنها مكلف هستند و رسالت و بعث هم شامل آنهاست؛ بر خلاف ملائكه. ۳
عدالت صحابه از نظر شيعه و اهل سنت
معناي لغوي و اصطلاحي صحابه را از منظر اهل فن و علماي حديث دانستيم. حال، سؤالي که مطرح است، اين است که اين صحابه از چه درجه اعتباري برخوردارند؟ به عبارت ديگر، قول و فعل آنها تا چه اندازه حجيت دارد؟ نظر شيعه و سني نسبت به اين مسأله چيست؟
1. عدالت صحابه از منظر اهل سنت
ابن‌حجر، خطيب بغدادي و ابن‌عبدالبر قايل‌اندکه اهل سنت بر عدالت همه صحابه متفق‌القول هستند. ۴ آنها دلايلي از قرآن و حديث را بر مدعاي خود آورده و نقض‌کننده هريک از اصحاب پيامبر را زنديق برمي‌شمارد. البته دلالت آيات مورد استناد ابن حجر و ديگران بر صحابه و عدالت آنها، جاي بحث وجود دارد و دربارة آنها سؤالاتي مطرح است؛ از جمله اين‌كه با توجه به تعريف صحابي ـ كه حداقل رؤيت پيامبر را براي صدق صحابي بودن لازم مي‌دانند ـ چگونه مي‌توان از آياتي مانند (يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّـهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمـُؤْمِنِينَ(۵ استفاده كرد كه مراد از (مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمـُؤْمِنِينَ( صحابيان هستند؛ يعني كساني كه حداقل پيامبر را در هنگام مسلماني رؤيت كرده باشند. آيا نمي‌شود مصاديقي ديگر از ديگر مسلماناني كه بعد از پيامبر پا بر عرصه هستي مي‌نهند، براي اين آية شريفه بر شمرد؟ و يا دربارة آيه (لَقَدْ رَضِيَ اللهُ عَنِ الْمـُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ(۶ اين سؤال مطرح است كه مسلماً اين آيه شريفه همة صحابي را دربر نمي‌گيرد، زيرا در بيعت شجره همة كساني كه مصداق صحابي هستند، حضور نداشتند. پس آيا صحيح است كه رضايت خدا را از اين مؤمنان حاضر در بيعت شجره، به ساير اصحاب
1.. الاغاني، ج۱۴، ص۱۵۸، به نقل از روايات المدرستين.
2.. تدريب الراوي، ج۲، ص۲۰۸.
3.. به نقل از همان.
4.. الاصابة في تمييز الصحابة، ج۱، ص۶ -۷؛ الاستيعاب، ج۱، ص۱۵.
5.. سوره انفال، آيه ۶۴.
6.سوره فتح، آيه ۱۸.
