جُستاري در اهداف سفرهاي حديث‌پژوهي
آتنا بهادري ۱
دکتر محمدعلي مهدوي‌راد ۲
چکيده
غناي گنجينه سخنان گهربار پيامبر اکرم( و امامان معصوم( در عصر کنوني مرهون تلاش‌هاي بي‌دريغ مسلمان صدر اسلام و نسل‌هاي پس از ايشان است. يکي از مهم‌ترين و ارزشمندترين روش‌ها در حفظ و انتشار اقوال، سيره و سنن ثقل اصغر، رحله (سفر)هاي محدثان است.
تأمّل در دستاورد سفرهاي حديث‌پژوهان چهار قرن نخستين عالم اسلام، تصريح مي‌نمايد که مجموع اين کوچ‌ها يازده هدف عمده را دنبال مي‌کرد: 1. طلب و فراگيري احاديث، 2. اطمينان از صحّت و اتقان احاديث، 3. طلب علّو در اسناد، 4. نشر و فرادهي احاديث، 5. بررسي احوال روات، 6. مذاکره علما در فهم و نقد احاديث، 7. تأثير در بهبود اوضاع فرهنگي ـ ديني شهرهاي مقصد، 8. کسب علوم مختلف حديث، 9. اخذ کتب حديث، 10. نشر کتب حديث، 11. تدوين مجموعه‌هاي حديث. در اين نوشتار به معرفي و ذکر آثار گران‌بهاي برخي از اين محدثان ـ که از مصاديق بارز زحمات ايشان است ـ مي‌پردازيم.
کليد واژه‌ها: رِحله (سفر)، تاريخ حديث، اخذ حديث، نشر حديث، علوّ اسناد، کتب حديث.
درآمد
بر هيچ مسلماني پوشيده نيست كه قرآن كريم و روايات معصومان( دو منبع ارزشمند در شريعت اسلام هستند. قرآن سند زنده و معجزه جاويدان پيامبراكرم(، از همان بدو نزول با تشويق و اهتمام ايشان حفظ و نگارش شد، اما سنن و روايات حضرت محمد( و ائمه اطهار( در طول تاريخ پرفراز و نشيب خود با نابساماني‌هايي روبه‌رو شد، ولي ياران و اصحاب واقعي ايشان، با روح علمي كه اسلام در آنان دميده بود و در اطاعت از آيه نفر ۳ و به منظور تشويق و ترغيب رسول خدا( به فراگيري
1.کارشناسي ارشد علوم قرآن و حديث.
2.( استاديار علوم قرآن و حديث دانشگاه پرديس قم.
3.. (فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ(؛ پس چرا از هر فرقه اى از آنان، دسته اى كوچ نمى كنند تا [دسته اى بمانند و] در دين آگاهى پيدا كنند و قوم خود را ـ وقتى به سوى آنان بازگشتند بيم دهند ـ باشد كه آنان [از كيفر الهى] بترسند؟ (سوره توبه، آيه ۱۲۲)
