زمين شناسى و هواشناسى - صفحه 4

۵۶۱۸.امام على عليه السلام :[ خداوند] عز و جل آفريده ها را به قدرتش آفريد ، و بادها را به رحمتش گسترانْد ، و با صخره ها ، لرزش زمينش را آرام ساخت . ۱

9 / 2

بردن ابرهاى باران زا بر بلنداى كوه ها ۲

۵۶۱۹.امام على عليه السلام :[ خداوند] عز و جل فضاى بين جَو و زمين را گسترانْد و هوا را براى تنفّس ساكنان زمين ، آماده ساخت ، و اهل زمين را با آنچه لازم داشتند ، در آن ساكن كرد ، و [ حتّى] زمين هاى خشك را كه آب چشمه ها از رسيدن به قسمت هاى پست و بلند آن ناتوان اند و جوى هاى كوچك و بزرگْ بِدان نمى رسند ، رها نساخت . ابرهايى آفريد تا با آنها قسمت هاى مُرده زمين را زنده كند و در آنها گياه برويانَد .
ابرهاى پاره پاره و پراكنده در هوا را به هم آورد تا آبى كه درون ابر بود ، بجنبد و آنها را چون دوغِ درون مَشك به هم زد . برقِ ابر در كرانه هاى آسمان درخشيد و درخشش آن ، در دل ابرهاى سياه و سفيد متراكم ، آرام نگرفت . از آن ، بارانى تندْ روان گرديد ، دامنه هاى كشيده ابر به زمينْ نزديك شد ، و باد جنوبْ آن را دوشيد تا قطره هاى درشت آن ، از دِلِ ابر ، بيرون آيد .
و ابر را چون شترى كه سينه و پهلوى خود را در زمين مى گسترانَد ، در هوا گسترانْد و بار سنگينى را كه بر دوش ابر بود ، فرو ريخت و با آن باران ، از زمين هاى خشك ، گياهْ بيرون آورد و از جاى جاى كوه ها ، علفْ سبز گردانيد و زمين ، به زينت مَرغزارهايش شادمان گشت و در جامه اى كه از گل ها و پيرايه شكوفه هاى تازه و شادابْ پوشيده بود ، درخشيد و همه آنها را خوراك مردمان و غذاى چارپايان قرار داد و در كرانه هاى زمين ، راه ها گشود و براى پويندگان اين راه ها ، نشانه هايى را برافراشت .

1.امام عليه السلام تأكيد مى ورزد كه خداوند عز و جل هنگامى كه كوه ها را در زمين آفريد ، براى هر كوهى ريشه اى در زمين قرار داد كه دو وظيفه را بر عهده دارد : نخستْ آن كه كوه را از به هم خوردن و از بين رفتن، باز دارد (چنان كه براى كوه «سَلْط» نزديك اَمّان ، اتفاق افتاد و از جاى خود ، كنده شد و حركت كرد) ؛ و دومْ آن كه اين ريشه هاى قرار داده شده در دل زمين ، طبقه هاى زمين را نگه مى دارند و آن را از لرزش ، حفظ مى كنند (چنان كه ما با كوبيدن ميخ هاى قوى در لايه هاى معادن، آنها را از لرزش، نگه مى داريم) . اين ، وظيفه كوه ها در آرامش بخشيدن به زمين بود ؛ امّا وظيفه آنها در راه استقرار زندگى انسان ، اين است كه موجب حفظ خاك و سنگ موجود بر سطح زمين از نابودى و انتقال مى شوند و آنها را از تأثير بادهاى تند ، محفوظ مى دارند و با اين كار ، زندگى انسان در كوه ها ، دشت ها و دره ها امكان پذير مى گردد؛ چون اگر سطح زمينْ صاف و بدون كوه بود ، دائما دستخوش تحوّل مى گشت (تصنيف نهج البلاغة : ص ۷۸۳) .

2.امام على عليه السلام در خطبه ۹۱ ، نعمتى از نعمت هاى خداوند را بر بندگانش بيان مى كند كه مربوط به حركت جَو و هوا و بادها و ابرهاى موجود در آن است . خداوند متعال در دشت ها جوى هايى را جارى ساخته تا مردم و چارپايان و گياهان از آنها سيراب شوند . با اين حال، بخش هاى مرتفع زمين را هم بدون آب و زندگى رها نكرده است ؛ بلكه از راه حركت بادها (كه از اختلاف حرارت بين سطح دريا و سطح ارتفاعات به وجود مى آيند)، سهم آب كوه ها را هم تأمين كرده است . هر گاه كه آب درياها تبخير مى شود، به خاطر سبكى اش، در هوا بالا مى رود و از ارتفاعات نيز هواى سردى فرود مى آيد و خلأهاى موجود بين هواى گرم را پر مى كند . با اين كار ، چرخه بادها پديد مى آيد و رطوبت را به بالاترين نقطه كوه ها مى رساند كه وقتى به آن جا رسيد ، در برخورد با سردى هواى كوه ، به قطرات باران ، تبديل مى شود و بر قلّه كوه ها مى بارد و زندگى ، سرسبزى ، طراوت و روزىِ گياهان ، چارپايان و انسان ها را با خود به ارمغان مى آورد (تصنيف نهج البلاغة : ص ۷۸۵) .

صفحه از 6