محبوبیت امام علی(ع)
پرسش :
آیا آیه وُدّ به امام علی(ع) ربط دارد؟
پاسخ :
آیه وُدّ :
إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمٰنُ وُدًّا. (سوره مریم، آیه ۹۶)
کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند، به زودی [خدای ] رحمان برای آنان، محبّتی [در دل ها] قرار می دهد.
روایات فراوانی از شیعه و اهل سنّت، نشان می دهند که سبب نزول این آیه، امام علی(ع) است که به بعضی اشاره می کنیم:
۱. بَراء از پیامبر خدا(ص) روایت کرده که ایشان به علی(ع) فرمود: «بگو: پروردگارا! برای من در نزد خویش، پیمانی قرار بده و برای من در پیش خود، محبّتی قرار بده و برای من در دل مؤمنان محبّتی قرار بده».
پس خداوند، آیه (کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، به زودی خدای مهربان برای آنان، محبّتی در دل ها قرار می دهد) را فرو فرستاد.
بَراء می گوید: این آیه در باره علی(ع) نازل شده است.[۱]
۲. امام باقر(ع) از پیامبر خدا(ص) نقل می فرماید که ایشان فرمود:
یا عَلِی! ألا اُعَلِّمُکَ؟ قُل: اللّٰهُمَّ اجعَل لی عِندَکَ عَهداً، وَ اجعَل لی عِندَکَ وُدّاً. فَنَزَلَت هٰذِهِ الآیَةُ: (إِنَّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا ٱلصَّالِحَاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ ٱلرَّحْمَٰنُ وُدًّا).[۲]
ای علی! می خواهی آموزشت دهم؟ بگو: پروردگارا! در نزد خویش، برایم پیمانی قرار بده و در پیش خود، برایم محبّتی قرار ده، پس این آیه نازل شد: (إِنَّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا ٱلصَّالِحَاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ ٱلرَّحْمَٰنُ وُدًّا).
۳. از امام باقر(ع) و محمّد بن حنفیه در تفسیر این آیه نقل شده است:
لایَبقیٰ مُؤمِنٌ إلّا وَ فی قَلبِهِ وُدٌّ لِعَلِی وَ لِأَهلِ بَیتِهِ.[۳]
هیچ مؤمنی نیست، جز آن که در دلش مهر علی و خاندانش هست.
بنا بر این، مصداق اتم و اکمل این آیه، اهل بیت(ع) هستند؛ ولی باید توجّه داشت نزول آیه در باره امام علی(ع)، مانع از آن نیست که آیه را به مؤمنان و صالحان، تعمیم بدهیم؛ بلکه همه مؤمنان از محبّت و محبوبیت در افکار عمومی، سهمی دارند.[۴]
[۱]. «قُل: اللّٰهُمَّ اجعَل لی عِندَک عَهداً، وَ اجعَل لی عِندَکَ وُدّاً، و اجعَل لی فی صُدور المُؤمِنینَ مَوَدَّةً. فَأنزَلَ اللّهُ تَعالیٰ: (إِنَّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا ٱلصَّالِحَاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ ٱلرَّحْمَانُ وُدًّا). قالَ: فَنَزَلَتْ فی عَلِیٍّ (الدرّ المنثور: ج ۴ ص۲۸۷، المناقب، ابن مغازلی: ص۳۹۳ ـ ۳۹۴ ح ۳۷۴، الکشّاف: ج ۳ ص۴۷، تفسیر القرطبی: ج۱۱ ص۱۶۱، تذکرة الخواص: ص۱۷).
[۲]. شواهد التنزیل: ج۱ ص۴۶۹ ح ۴۹۷، شرح الأخبار: ج۱ ص۴۴۱ ح ۱۰۷.
[۳]. المناقب، ابن شهرآشوب: ج۲ ص۲۸۹ (به نقل از ابو نعیم اصفهانی).
[۴]. ر.ک: تفسیر نمونه: ج۱۳ ص۱۴۵ و المیزان فی تفسیر القرآن: ج ۱۴ ص۱۱۳. علّت این امر، آن است که به تعبیر اصولیان، «العبره بعموم اللّفظ لا بخصوص السبب» (ر .ک: الإتقان: ج۱ ص۸۹)
بخش پاسخ گویی پایگاه حدیث نت