ان الحسین ابن علی علیهم السلام فی السماء اکبر منه فی الأرض و إنه لمکتوبٌ عن یمین عرش الله مصباح هدیً و سفینة نجاة.
قبل از هر سخن، از همه علما، بزرگان، اندیشمندان، شعرا، بیوت مراجع بزرگوار تقلید سپاس گزارم؛ به ویژه از مرجع بزرگوار، فقیه عالی قدر، اندیشمند، متفکر و دین شناس و حدیث شناس معاصر، حضرت آیةالله صافی که همواره مشوق ما در پژوهش های حدیثی بودند و امروز هم در نهایت بزرگواری، به احترام حدیث، و برای تشویق محققان این مؤسسه که متعلق به اهل بیت و ولی عصر ـ اروحنا له الفداءـ است تشریف آوردند. همچنین از رئیس محترم مجلس شورای اسلامی و نماینده قم، جناب دکتر لاریجانی که به احترام روحانیت و تحقیق و پژوهش های حدیثی در جلسه ما شرکت کردند صمیمانه تشکر می کنم.
«دانشنامه امام حسین (ع)» که امروز رسماً رونمایی می شود و در اختیار پژوهشگران و علاقه مندان قرار می گیرد، یکی از مهم ترین دستاوردهای پژوهشکده علوم و معارف حدیث در عمر چهارده ساله اش است. این پژوهشکده در کنار دانشکده علوم حدیث و سایر قسمت هایی که زیر مجموعه مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث هستند، از سال 66 با هزینه ای مختصر که از حضرت امام (ره) می گرفتم، در زیرزمین خانه ما در قم و با همکاری جمعی از فضلا و عزیزان حوزه، به صورت غیر رسمی شروع به کار کرد، تا سال 74 که با پیام رسمی مقام معظم رهبری این تشکیلات رسماً افتتاح شد و تا کنون خدمات ارزنده ای داشته است، که من به بقیه خدمات این پژوهشکده و دانشکده نمی خواهم اشاره کنم و فقط به بخش دانشنامه نگاری  اشاره کوتاهی می کنم، تا از ادامه جلسه استفاده کنیم.
اولین اثر این پژوهشکده، «دانشنامه تحلیلی قرآن و حدیث» است که ادامه و تکمیل کار «میزان الحکمه» است و اخیراً در چهارده جلد تا حرف «ب» آماده شده که افزون بر دوازده جلد قبلی، با نام «دانشنامه قرآن و حدیث» در آینده ای نزدیک منتشر می شود. دومین اثر پژوهشکده، «دانشنامه امیر المؤمنین (ع)» است که در پانزده جلد منتشر شده است. سومین اثر، «دانشنامه عقاید اسلامی» است که تا پایان موضوع عدل الهی در ده جلد منتشر شده و بقیه در حال آماده سازی است. اثر بعدی که امروز از آن رونمایی می شود، «دانشنامه امام حسین (ع)» است، که به صورت کوتاه درباره آن توضیحاتی خواهم داد. چند اثر مهم دیگر نیز در دست پژوهش داریم که هنوز آماده انتشار نشده است؛ ولی بخش هایی از آن آماده شده است؛ مثل «دانشنامه امام مهدی (عج)»، «تفسیر مأثور اهل بیت»، «دانشنامه فقه»؛ افزون بر تک نگاری های فراوانی که پژوهشکده داشته است. به صورت کوتاه به ویژگی های این دانشنامه ها اشاره می کنم؛ برخی ویژگی ها مشترک‌ اند و برخی دیگر مخصوص شماری از این دانشنامه هاست. ویژگی های مشترک عبارت اند از: 1. جامع نگری همراه با گزیده نگاری؛ زیرا جامعیت به ویژه در پژوهش های دینی، یکی از اصلی ترین شروط هر پژوهش است. 2. استناد به منابع کهن؛ 3. تنظیم منطقی و آسان یاب؛ زیرا دانشنامه حدیثی برای برخورداری از کارایی لازم، باید به گونه ای تنظیم شود که دسترس محقق به آن آسان باشد. موضوع بندی درختی به این هدف کمک می کند و این دانشنامه به این شکل تنظیم شده است. 4. نقد و ارزشیابی احادیث و نصوص تاریخی؛ به این منظور چند اقدام در این دانشنامه ها انجام شده است: یکی عرضه احادیث بر قرآن، و همچنین عرضه نصوص تاریخی درباره اهل بیت، بر قرآن و احادیث قطعی یا صحیح السند است. نکته دوم جمع بندی میان احادیث متعارض، و نکته سوم ارزیابی سند روایت است در صورتی که ضرورت داشته باشد.
«دانشنامه امام حسین (ع)» شامل تاریخ زندگی امام حسین (ع) و خصوصاً حادثه عاشوراست که در میان ائمه ویژگی-هایی دارد و درس های اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و درس های ارزنده دیگری دربر دارد و امت اسلامی می توانند از زندگی پربار این امام بزرگ بهره بگیرند. به همین جهت پژوهش و بازنگری تاریخ زندگی امام در عصر ما، به ویژه تاریخ عاشورا و پاکسازی آن از مطالب سست، بزرگ ترین خدمت امروزه مراکز علمی و حوزه های علمیه و پژوهشی به ساحت مقدس ابی عبدالله الحسین و مکتب اهل بیت است.
نخستین ویژگی مهم «دانشنامه امام حسین (ع)» که اصلی ترین ویژگی آن نیز هست، (البته گامی متواضعانه در حد ظرفیت این مجموعه است) بازنگری تخصصی زندگی امام حسین (ع) است؛ به ویژه در زمینه تحریف زدایی از تاریخ عاشورا تلاش شده است.
ویژگی دیگر، کاربردی بودن متن و تحلیل است. «دانشنامه امام حسین (ع)» در این ویژگی با «دانشنامه امیرالمؤمنین (ع) مشترک است؛ زیرا کتابی صرفاً تاریخی مانند بسیاری از کتب درباره تاریخ امام حسین (ع) نیست، که متون و اسناد تاریخی مرتبط با امام حسین را جمع آوری یا گزارش و تحلیل کرده باشد؛ بلکه در گزارش متون حدیثی و متون تاریخی و ارائه تحلیل ها، واقعیت ها و نیازهای جهان امروز را نیز در نظر گرفته است. تلاش کرده ایم به فضل خدا در حد ظرفیت خودمان، این کتاب مرجعی غنی و کارآمد برای پژوهشگران، گویندگان، شعرا، نویسندگان، هنرمندان، فیلم سازان، فیلمنامه نویسان، همه آزادگانی که می خواهند از روش آن پیشوای بزرگ سرمشق بگیرند، و همه کسانی باشد که می خواهند آن حضرت را به مثابه الگوی زندگی شرافتمندانه به جامعه معرفی کنند.
ویژگی سوم، بررسی تفصیلی مسائل مرتبط با حادثه عاشوراست. افزون بر مسائل مربوط به زندگی امام حسین (ع) و حادثه عاشورا که مسائل محوری آن در این دانشنامه کانون توجه قرار گرفته است، مسائل عزاداری سید الشهدا به ویژه آسیب شناسی، سیر تاریخی عزاداری، و تاریخچه عمارت حرم امام به تفصیل بررسی شده است. همچنین به پیامدهای واقعی عاشورا و نقش مستقیم و غیر مستقیم آن در جنبش های پس از آن توجه شده است.
ویژگی چهارم، فراهم ساختن نیازهای فرعی پژوهشگران است. به منظور تسهیل کار پژوهشگرانی که به این دانشنامه مراجعه می کنند، به نیازهای فرعی پژوهش شان هم توجه شده است، تا برای بررسی مسائل جزئی، به کتب دیگر نیاز نداشته باشند؛ مثل شرح حال کوتاه اشخاص، اختلاف نام هایی که در منابع مختص آمده، تبیین الفاظ دشواریاب، توضیح مکان ها و نکات مبهم گزارش های تاریخی که تا حد امکان در پانوشت ها انجام شده، همچنین مکان های تاریخی با پنج نقشه، که اختصاصی این دانشنامه است، به وسیله متخصصان فن با همکاری محققان پژوهشکده به دقت معرفی شده است.
با وجود این، ما اثر را همان گونه که در مقدمه نوشتم، خالی از نقص نمی دانیم و از دوستان و محققان و پژوهشگران ممنون می شویم که اشتباهات را به ما تذکر دهند تا در چاپ های بعد اصلاح شود.
امیدوارم این خدمت کوچک در آستان اهل بیت و آستان قدسی حضرت ابا عبد الله الحسین (ع)، مورد قبول فرزند بزرگوارش حضرت ولی عصر قرار گیرد و خودش پاداش مناسب را به همه عزیزان عنایت فرماید.