9. انصاف

يكى ديگر از خصوصيات ايشان انصاف بود. ايشان واقعاً آدم منصفى بود. آدم هايى كه با ايشان رفت و آمد داشتند، گاه گاهى تذكر مى دادند. اگر تذكر را مفيد و صحيح تشخيص مى داد، گاهى به اسم خود آنها و گاهى به طور ديگرى از آن استفاده مى كرد.
من همين امروز در كتابى (اثناعشريه) مى خواندم كه گفته بود علامت اولياى خدا چند چيز است؛ يكى از آنها انصاف در حال قدرت است.
آن وقت مثال زده و گفته عالمى كه قدرت دارد تا مطلبى باطل را حق جلوه دهد، اين را مى گويند آدم قدرت دار. اين فرد بايد منصف باشد و اين با اين كه مى تواند اين كار را بكند، بايد فردا، كه سر درس آمد، بگويد من ديروز اشتباه كردم.
اگر همه كتاب هايى كه ايشان چاپ كرده كتاب هاى حديثى بود، ممكن بود كسى بگويد كه ايشان ادبيات خيلى خوبى داشته، براساس آن، اين كتاب ها را تصحيح كرده است. ايشان ادبيات را خيلى خوب دنبال كرده بود. مقدمه هايى كه ايشان براى كتاب هاى خودشان مى نوشت، براى بعضى هاى قابل قبول نبود كه آقاى غفارى نوشته است، اما از بس تكرار شد، همه قبول كردند؛ يعنى مقدمات كوتاه يك صفحه اى، دو صفحه اى، سه صفحه اى يا پنج صفحه اى عربى را مثل مصرى ها خيلى خيلى خوب مى نوشت؛ به طورى كه واقعاً آنجا هم قابل عرضه بود. اگر كارشان فقط حديثى بود، ممكن بود كسى در بُعد فضل ايشان مقدارى تأمل داشته باشد، ولى وقتى ايشان كتاب آقاى خوانسارى را چاپ كرد، بخصوص وقتى كتاب آقاى شوشترى را چاپ كرد، نشان داد كه خودش اهل فضل است؛ واقعاً آدم فاضلى بود؛ آدم خود ساخته اى بود؛ واقعاً در مسائل رجال، نمى خواهم بگويم صاحب نظر بود و نمى خواهم بگويم كه اشتباه نداشت، ولى كارهايى انجام مى داد كه كار هر كسى نبود.
خدايش رحمت كند! واقعاً 55 سال در خدمت مكتب اهل بيت(ع) و قرآن بود؛ در خدمت حديث بود. ايشان هم محقق بود، به اصطلاحى كه ما مى گوييم و هم مترجم بود. تعدادى از كتاب ها را ايشان ترجمه كرده است، انصافاً خوب ترجمه كرده است و هم ويراستار علمى بود. تعدادى از كتاب ها را ويراستارى كرده است. علامه شعرانى كتابى به نام راه سعادت دارد. اين كتاب سابقاً چاپ شده بود و مشكلاتى هم داشت، مرحوم شعرانى اين كتاب را در اختيار آقاى غفارى گذاشت. آقاى غفارى آن مشكلات را برطرف كرد و كتاب را چاپ كرد؛ يعنى تعدادى از كتاب ها را ويراستارى مى كرد؛ تعدادى از كتاب ها را تصحيح مطبعى مى كرد.
من يادم نمى آيد كه ايشان كار تأليف داشته باشد؛ معمولاً كارش همين بود و دنبال مى كرد.
خدايش رحمت كند و خدايش با اوليايش، با ائمه اطهار، با علماى بزرگى كه ايشان به آن علما خدمت كرد، بخصوص به شيخ صدوق(ره) محشور كند!