127
گزيده دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام

احاديث است. سعد بن ابى وقّاص ، آن را از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرده است و طريق هاى حديث سعد ، جدّا فراوان است و ابن ابى خيثمه و ديگران ، اين طريق ها را ذكر كرده اند.
ابن عبّاس، ابو سعيد خُدْرى، امّ سلمه ، اسماء بنت عميس، جابر بن عبد اللّه و گروهى كه ذكر آنها به درازا مى كشد نيز اين حديث را نقل كرده اند. ۱
و محمّد بن يوسف گنجى نوشته است :
بر صحّت اين حديث ، اتّفاق است . پيشوايان حافظ حديث ، مانند: ابو عبد اللّه بخارى در الصحيح خود، مسلم بن حجّاج در الصحيح خود، ابو داوود در السنن خود، ابو عيسى ترمذى در الجامع خود، ابو عبد الرحمان نسايى در السنن خود و ابن ماجه قزوينى در السنن خود ، آن را نقل كرده اند و همه بر درستى آن اتّفاق دارند، تا آن جا كه بر صحّت آن اجماع است. حاكم نيشابورى گفته است : اين حديث به حدّ تواتر رسيده است. ۲
و سيوطى حديث منزلت را در كتابش به نام «الأزهار المتناثرة فى الأخبار المتواترة» كه مختص نقل احاديث متواتر است ، آورده و با اين كار به تواتر آن تصريح كرده است. ۳
آنچه آورديم، گوشه اى از نظريات بيان شده درباره اسناد اين روايت را نشان مى دهد و ترديدى نيست كه جستجو در منابع و كتاب هاى حديثى، هر گونه شك در صدور قطعى آن را نفى مى كند.
از نظر مضمون حديث نيز مى بينيم كه همه آنچه هارون در عصر موسى عليه السلام داشته است ، بجز نبوّت، براى على عليه السلام قرار داده شده است . قرآن كريم ، مقام هاى هارون را

1.الاستيعاب : ج ۳ ص ۲۰۲ ش ۱۸۷۵ .

2.كفاية الطالب : ص ۲۸۳ .

3.الأزهار المتناثرة فى الأخبار المتواترة : ص ۷۶ ح ۱۰۳ .


گزيده دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام
126

بحثى درباره حديث منزلت

بى گمان، حديث منزلت ، يكى از فضيلت هاى بلند و مناقب بزرگ على عليه السلام را فراز مى آورد. همچنين روشن مى گردد كه پيامبر خدا در موقعيت هاى بسيارى، به اين فضيلت سخن گشوده است و آنچه در نبرد تبوك بر زبان مباركش جارى گشته، گرچه مشهورترين، امّا تنها موضع ذكر اين فضيلت نيست.
اسناد متعدّد و گزارش هاى فراوان اين حديث، جاى ترديدى در صدور قطعى آن نمى نهد و گستردگى نقل و فراوانى طريق هاى آن بدان جا رسيده است كه عالمان و محدّثان بزرگ اهل سنّت به تواترِ آن و فراوانى طرق و منابع گوناگون آن تصريح كنند و بر اين نكته تأكيد ورزند كه اين حديث در ميان احاديث نقل شده از پيامبر صلى الله عليه و آله استوارترين است و اتّفاق راويان حديث و حافظان آثار را بر صحّت آن ابراز دارند.
حَسَكانى درباره اسناد اين حديث نوشته است :
و استاد ما، ابو حازم حافظ ، درباره حديث منزلت مى گفت: آن را با پنج هزار سند ، نقل كرده ام. ۱
و در همين باره محمّد بن عبد البرّ مى گويد :
گروهى از اصحاب، اين گفته پيامبر صلى الله عليه و آله كه : «تو براى من به منزله هارون براى موسى هستى» را روايت كرده اند و اين حديث ، از استوارترين و درست ترينْ

1.شواهد التنزيل : ج ۱ ص ۱۹۵ . مقصود از پنج هزار طريق ، كثرت راويانى است كه در طبقه هاى مختلف ، اين حديث را نقل كرده اند ، ولى طبقه اول ، يعنى اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله نزديك به ده نفر هستند .

  • نام منبع :
    گزيده دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    غلامعلی، مهدی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 189624
صفحه از 896
پرینت  ارسال به