فصل چهارم : موجبات شورش بر عثمان

الف ـ رفاه زدگى

۱۷۱.مروج الذهب :عثمان ، خانه اش را در مدينه بنا نهاد و آن را با سنگ و آهك ، محكم ساخت و درهايى از چوب ساج ^۱ و سرو كوهى بر آن قرار داد و اموال ، چشمه هاى آب و باغ هايى در مدينه به چنگ آورد .
عبد اللّه بن عُتْبه مى گويد : در روزى كه عثمان كشته شد ، نزد خزانه دار او صد و پنجاه هزار دينار و يك ميليون درهم ، موجودى بود و ارزش املاكش در وادى القرى و حُنَين و غير آن ، صد هزار دينار بود و اسبان و شتران بسيارى بر جاى نهاد . ^۲

۱۷۲.أنساب الأشرافـ به نقل از سليم ، ابو عامر ـ: روپوشى بر تن عثمان ديدم كه صد دينار مى ارزيد . ^۳

ب ـ گردش ثروت در ميان توانگران

1 . دادن امتيازات به بستگان

۱۷۳.أنساب الأشرافـ به نقل از ابن عبّاس ـ: از جمله چيزهايى كه بر عثمانْ خرده گرفتند ، آن

طمع خلافت را عملاً در جان اعضاى شورا بر افروخت . شيخ مفيد رحمه اللهنوشته است :
سعد بن ابى وقّاص ، خود را در برابر على عليه السلام شخصيّتى نمى ديد ؛ امّا حضورش در شورا ، در او اين پندار را به وجود آورد كه او نيز اهليّت خلافت دارد .
به هر حال ، عمر ، با شورايى كه تعيين كرد ، يك بار ديگر بر از بين بردن «حقّ خلافت» و پاس نداشتن «حرمت خلافت» همّت گماشت و بنى اميّه را يكسر بر امّتْ مسلّط ساخت ؛ كسانى را كه آن همه فساد به بار آوردند . نيز با به وجود آوردن طمع خلافت در جان كسانى چون طلحه و زبير ، عملاً زمينه درگيرى هاى بعد را فراهم ساخت .