203
گزيده دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام

۱۷۷.المعارف ، ابن قتيبه :عبد اللّه بن خالد بن اُسَيد از عثمان درخواستِ صله كرد . عثمان نيز به او چهار صد هزار درهم عطا كرد . ۱

2 . دادن امتيازات به ديگران

۱۷۸.شرح نهج البلاغة :در همان روزى كه عثمانْ فرمان داد كه از بيت المال ، صد هزار سكّه به مروان بن حكم بدهند ، نيز از بيت المال ، دويست هزار سكّه به ابو سفيان بن حرب داد . ۲

۱۷۹.أنساب الأشرافـ به نقل از موسى بن طلحه ـ: عثمان در دوران خلافتش دويست هزار دينار به طلحه بخشيد . ۳

۱۸۰.تاريخ المدينةـ به نقل از موسى بن طلحه ـ: عثمان ، نخستين كسى بود كه در عراق ، قطعه هايى را از زمين هاى ويژه (اراضى خالصه) فرمان روايان ايران و نيز جاهايى را كه صاحبان آنها كوچ كرده بودند ، به افراد بخشيد و از جمله ، نَشاستَج ۴ را به طلحة بن عبيد اللّه داد . ۵

۱۸۱.الطبقات الكبرىـ به نقل از ابو حُصَين ـ: عثمان به زبير بن عوّام اجازه داد تا ششصد هزار [ درهم از بيت المال ]بردارد . او نزد دايى هايش ، بنى كاهل ، آمد و گفت : كدام مالْ بهتر است؟ گفتند : مال اصفهان . گفت : از مال اصفهان به من بدهيد . ۶

1.المعارف ، ابن قتيبة : ص۱۹۵ .

2.شرح نهج البلاغة : ج۱ ص۱۹۹ .

3.أنساب الأشراف : ج۶ ص۱۰۸ .

4.نشاستج ، كشتزار يا جوى آب بزرگ و پُر درآمدى در كوفه است (معجم البلدان : ج ۵ ص ۲۸۵) .

5.تاريخ المدينة : ج۳ ص۱۰۲۰ .

6.الطبقات الكبرى : ج۳ ص۱۰۷ .


گزيده دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام
202

بود كه گردآورى زكات قُضاعه ۱ را به حَكَم بن ابى عاص [عمويش] سپرد . زكات گردآورى شده به سيصد هزار درهم رسيد و چون آنها را آورد ، عثمان ، همه را به او بخشيد . ۲

۱۷۴.تاريخ أبى الفداء :عثمان ، فَدَك ۳ را به مروان بن حكم داد ، در حالى كه آن ، صدقه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بود كه چون فاطمه عليها السلام به عنوان ميراث ، مطالبه اش كرد ، ابو بكر از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله روايت كرد كه : «ما پيامبران ، آنچه را بر جاى مى نهيم ، صدقه است ، نه ارث» .
فدك ، پيوسته در دست مروان و پسرانش بود ، تا آن كه عمر بن عبد العزيز ، خليفه شد و آن را از تصرف كنندگانش گرفت و صدقه اش گردانْد . ۴

۱۷۵.المعارف ، ابن قتيبه :پيامبر خدا ، مَهزور (جايگاه بازار مدينه) را صدقه اى براى مسلمانان قرار داد ؛ ولى عثمان ، آن را به حارث بن حكم ، برادر مروان بن حكم ، داد و فدك را نيز به مروان بخشيد كه آن نيز صدقه پيامبر خدا بود . ۵

۱۷۶.تاريخ اليعقوبى :عثمان ، دخترش را به همسرى عبد اللّه بن خالد بن اُسَيد در آورد و فرمان داد تا ششصد هزار درهم به او بدهند و به عبد اللّه بن عامر [ والى خود در بصره ]نوشت كه آن را از بيت المال بصره به او بدهد . ۶

1.قضاعه، نام قبيله اى در يمن است (تاج العروس: ماده «قضع»).

2.أنساب الأشراف : ج۶ ص۱۳۷ .

3.فدك ، آبادى اى در حجاز با فاصله سه روز راه از مدينه است كه براى يهوديان بود و پس از فتح خيبر ، خداوند در دل هاى صاحبانش هراس افكند و بر سر نصف محصول آن با پيامبر صلى الله عليه و آله مصالحه كردند و پيامبر صلى الله عليه و آله پذيرفت و به او اختصاص يافت ؛ چون آن را با جنگ نگرفته بود . پيامبر صلى الله عليه و آله آن را به جگر گوشه اش فاطمه عليها السلام بخشيد و سپس ابو بكر ، آن را از او گرفت (معجم البلدان : ج ۴ ص ۲۳۸) .

4.تاريخ أبى الفداء : ج ۱ ص ۱۶۹ .

5.المعارف ، ابن قتيبة : ص ۱۹۵ ، العقد الفريد : ج ۳ ص ۲۹۱ ، شرح نهج البلاغة : ج ۱ ص ۱۹۸ كلاهما نحوه .

6.تاريخ اليعقوبى : ج۲ ص۱۶۸ .

  • نام منبع :
    گزيده دانش نامه اميرالمؤمنين عليه السلام
    سایر پدیدآورندگان :
    غلامعلی، مهدی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 163585
صفحه از 896
پرینت  ارسال به