نيز نبايد از امكان فساد ادارى و به وجود آمدن تخلّف از قانون و ناهنجارى در رفتار ، آسوده خاطر باشند . از اين رو ، تشكيلاتى كه ناظر بر رفتار كارگزاران ، و نگرانِ لغزش ها ، تخلّف ها و ناهنجارى هاى ادارى باشد ، ضرورى است . امام على عليه السلام ، تجسّس در احوال شخصى را در نظام حكومتى ، به شدّت ممنوع كرد ؛ ^۱ اما بر مراقبت از كارمندان نظام اسلامى و نظارت بر رفتار كارگزاران از طريق تشكيلاتى اطّلاعاتى ، تأكيد ورزيد ، تا اين كه مبادا كارگزاران ، در انجام دادن وظايفْ كوتاهى كنند و با تكيه بر قدرت و مسندى كه در اختيار دارند ، به حقوق مردم ، تجاوز روا دارند .

9 . پذيرش هديه ، هرگز!

امام على عليه السلام براى اين كه جلو رشوه خوارى را در نظام ادارى بگيرد و اين پديده پليد و فسادآفرين را از صحنه اجتماع پاك كند ، گرفتن هديه را نيز ممنوع كرد .
10 . قاطعيت توأم با مدارا
رفتار على عليه السلام ، نمود والاى قاطعيت و مدارا بود . از ديدگاه او كارگزاران ، بايد در عين قاطعيت ، از مدارا و رفق برخوردار باشند . ايشان ، خشونتِ مطلق را آفت مديريت مى داند ، همان گونه كه نرمش بى حساب و سهل انگارى در حقگزارى در اداره امور مردم را زيانبار تلقّى مى كند .

دو . سياست هاى فرهنگى

سخن از ابعاد گسترده سياست هاى فرهنگى ، در اين مجال نمى گنجد . اكنون و در حدّ درآمدى بر متون حديثى و تاريخى ، به اشارت هايى بسنده مى كنيم :

1 . توسعه آموزش و پرورش

در نظام علوى ، توسعه فرهنگى بر توسعه اقتصادى ، تقدّم دارد ؛ افزون بر اين كه

5 . گزينش كارگزاران شايسته و توانمند

كارگزاران ، بازوان اجرايى حاكمان ، و عاملان اقامه عدل و بسط قانون در جامعه هستند . شايستگى ، توانمندى ، استوارگامى و سلامت رفتارى آنان ، بى گمان ، مهم ترين نقش را در سامان يابى جامعه در ابعاد مختلف خواهد داشت . از اين رو ، در نگاه على عليه السلام ، در گزينش كارگزاران ، فقط شايستگى ها بايد حاكم باشد ، و نه وابستگى ها . «شايسته سالارى» ، اصلِ اساسى گزينش در سياست علوى است . صلاحيت اخلاقى ، اصالت خانوادگى ، تخصص و توانايى بايد معيار گزينش باشد نه وابستگى هاى سببى و نسبى ، جناحى و مسلكى آن هم با پيرايه سياسى اش .
كارگزارى ، امانت است و جز به امين نبايد سپرده شود .

6 . تأمين نيازهاى اقتصادى كارگزاران

امام بر اين باور بوده كه كارگزاران ، بايد از حقوق مادّى كافى برخوردار باشند . از نگاه امام على عليه السلام ، براى پيشگيرى از فساد و ايجاد زمينه هاى اصلاح ، بهره مندى كارگزاران از درآمدى بايسته ، ضرورى است در اين صورت متخلفان بهانه اى براى تخلف نخواهند داشت .

7 . توجه ويژه به نيروهاى مسلّح

نيروهاى مسلّح ، دژهاى استوارِ حراست از كيان جامعه هستند . از ديدگاه امام ، نيروهاى مسلّح ، بايد از توجّه ويژه مسئولان ، برخوردار باشند . مسئولان بايد با نيروهاى نظامى ، تعاملى چونان تعامل پدر با فرزند داشته باشند .

8 . لزوم تشكيلات ناظر بر عملكرد كارگزاران

دنيا ، لغزشگاه است و جاذبه ها و كشش هاى دنيوى ، لغزش آفرين . مسئولان ، در گزينش كارگزاران ، بايد نهايت دقّت را به كار گيرند تا مردمانى پيراسته جان ، نيك خوى و استوار گام را براى كارگزارى برگزينند . اگر بر چنين هدفى نايل آمدند