ك ـ قاطعيت در برابر كارگزاران

1 . اشعث بن قيس ^۱

۲۱۱.نثر الدرّ :[ امام على عليه السلام ] به اشعث بن قيس فرمود : «آنچه [از اموال بيت المال] بر عهده توست ، ادا نما ؛ و گرنه تو را با شمشير خواهم زد» .
او نيز آنچه بر عهده اش بود ، ادا كرد . ^۲

2 . زياد بن ابيه

۲۱۲.امام على عليه السلامـ از نامه اش به زياد بن ابيه ـ: به خدا سوگند ياد مى كنم ، سوگندى راستين ، كه اگر به من خبر رسد كه در ثروت مسلمانان خيانت كرده اى ، كم يا زياد ، چنان بر تو سخت بگيرم كه تو را اندكْ مال كند ، و بارِ هزينه عيال بر دوشت سنگينى كند و خوار و پريشانْ حال شوى . والسلام! ^۳

ل . كنار نهادن كارگزاران خيانت پيشه

۲۱۳.الاستيعاب :على عليه السلام بر شهرها ، دينداران و امانت پيشگان را مى گماشت و اگر خيانتى از يكى از آنان به وى مى رسيد ، برايش مى نوشت : «در حقيقت ، شما را از جانب پروردگارتان پند و اندرزى آمده است . پس پيمانه و ترازو را دادگرانه تمام نَهيد ، و اموال مردم را كم مدهيد و در زمين ، به فساد سر برمداريد . اگر مؤمن باشيد ،

به مالى كه در اختيار دارند ، دست نگشايند ، و حجّتى است بر آنها ، اگر فرمانت را نپذيرفتند يا در امانت ، خيانت ورزيدند . ^۱

ط ـ برگزيدن ديده بان براى مراقبت از كارگزاران

۲۰۹.امام على عليه السلامـ در سفارش نامه اش به مالك اشتر ـ: آن گاه ، در امر كارگزارانت بنگر و آنان را با آزمودن ، به كار گير ... و رفتار آنان را وارسى كن . ديده بانانى صداقت پيشه و وفادار به سويشان گسيل دار ؛ چرا كه وارسى پنهانى ، آنان را به امانتدارى و ملايمت با شهروندان وا دارد ؛ و خود را از كارگزارانت واپاى . اگر يكى از آنها دست به خيانتى زد و گزارش ديده بانان تو بر آن خيانت ، هم داستان بود ، بدين گواه ، بسنده كن و كيفر او را با تنبيه بدنى بدو برسان و از كارى كه كرده است ، بازخواست نما . پس او را خوار بدار و خيانتكار شمار و طوق بدنامى را در گردنش بياويز . ^۲

ى ـ تشويق درست كار و تنبيه خطاكار

۲۱۰.امام على عليه السلامـ در سفارش نامه اش به مالك اشتر ، هنگامى كه او را بر حكومت مصر گماشت ـ: نيكوكار و بدكار ، نزدِ تو يكسان نباشند ؛ چرا كه اين كار ، نيكوكاران را از نيكى باز دارد و بدكاران را به بدى وا دارد ، و درباره هريك از آنان ، به چيزى پايبند باش كه خود بدان پايبند است . ^۳