فصل چهارم : سياست هاى فرهنگى

الف ـ توسعه آموزش و پرورش

۲۱۵.امام على عليه السلام :بر پيشواست كه به مردمان تحت حكومتش ، حدود اسلام و ايمان را بياموزد . ^۱

۲۱۶.امام على عليه السلامـ از نامه وى به قُثَم بن عباس كه كارگزار وى در مكّه بود ـ: پس از حمد خدا؛ حج را براى مردم به پا دار و به آنان روزهاى خداوند را يادآورى كن، و بامداد و شامگاه برايشان بنشين ، به استفتاكنندگان فتوا ده ، نادان را تعليم كن ، و با دانشمند ، مذاكره نما . ^۲

۲۱۷.امام باقر عليه السلام :هنگامى كه على عليه السلام نماز صبح به جا مى آورد ، در حال تعقيب نماز بود تا خورشيد طلوع مى كرد . هنگام طلوع خورشيد ، تهى دستان و مستمندان و ديگر قشرهاى مردم ، نزد او جمع مى شدند و او به آنان ، دين شناسى و قرآن مى آموخت و در ساعتى خاص ، از اين جلسه برمى خاست . ^۳

باقى مانده [حلالِ ]خداوند براى شما بهتر است و من بر شما نگاهبان نيستم . ^۱ هنگامى كه نامه ام به تو رسيد ، وظايفى كه بر عهده ات بود ، سامان ده تا شخصى را روانه كنيم و از تو تحويل بگيرد» .
آن گاه رويش را به سوى آسمان مى كرد و مى گفت : «بار خدايا! تو مى دانى كه من نه آنان را به ستم كردن بر بندگانت فرمان دادم و نه به كنار گذاردن حقوق تو» .
سخنرانى ها ، موعظه ها و سفارش هاى او به كارگزارانش هنگامى كه آنان را به سوى كارها روانه مى كرد ، بسيار است و از بازگو كردنش صرف نظر كردم تا كتابم طولانى نشود ؛ گرچه تمامى آنها زيباست . ^۲

م ـ كيفر دادن كارگزاران خيانت پيشه

۲۱۴.امام على عليه السلامـ از سفارش نامه اش به مالك اشتر در مراقبت از كارگزاران ـ: اگر يكى از آنان دست به خيانتى زد و گزارش بازرسان تو بر آن خيانت ، هم داستان بود ، بدين گواه بسنده كن و كيفر او را با تنبيه بدنى بدو برسان و از كارى كه كرده است ، بازخواست كن . سپس او را خوار بدار و خيانتكار شمار و طوق بدنامى را بر گردنش بياويز . ^۳