سينه خيزان ، به او نزديك شد و از آن جا كه نه سلاحى داشت و نه توانى ، سينه عبيد اللّه را به دندان گَزيد تا دندان هايش در [ گوشت ]او فرو رفت . ^۱

د ـ شهادت عمّار بن ياسر

عمّار بن ياسر ، صحابى ، هم پيمانِ حق ، پشتوانه پيامبر خدا ، پاكيزه نَفْس ، پاكْ سرشت ، ستوده خُلق ، درستْ دل و سرشار از دوستى خداى تعالى بود .
سختى ها و دشوارى هايى كه عمّار در راه دين و براى استوارى پايه هاى جامعه نوپاى اسلامى تحمّل كرد ، صفحه اى است تابان كه در تاريخ اسلامى مى درخشد . او داراى ديدى روشن بين ، نگاهى ژرفكاو و گام هايى استوار بود و مى توانست از پشت ابرهاى متراكمِ حيله و نيرنگ و ظواهرِ آميخته به اسلام و توحيد ، حقيقتِ شرك را دريابد .
او در برابر پرچم شاميان ، موضعى شگرف گرفت و گفت : به آن كه جانم در دست او است ، من زير اين پرچم ، همراه پيامبر خدا سه بار جنگيده ام و اين ، چهارمين بار است . به آن كه جانم در دست او است ، اگر چنان ما را بزنند كه به بلندى هاى هَجَر پرتابمان كنند ، باز يقين دارم كه مصلحان ما بر حقّ اند و آنان (شاميان) در گم راهى اند .
و چنين بود كه وجود عمّار در صِفّين براى برخى ، نشاط انگيز ، براى گروهى بيم آور و براى دسته اى تأمّل برانگيز بود .
آن گاه كه زبير دانست او در ميدان جنگ جَمَل حضور دارد ، رو به فروپاشى رفت . وجود او در صِفّين ، بسيارى از ياران معاويه را به ترديد افكنْد ؛ زيرا پيامبر خدا به وى فرموده بود : «تو را گروهك متجاوز ، خواهند كشت» ^۲ و [ نيز ]فرموده بود : «شاميان و عراقيان با هم رويارو خواهند شد و عمّار در ميان اهل حق خواهد بود

سراىِ كردار ساخته و آخرت را نزد خويش ، سراى آرامش كرده ، «تا آنان را كه بد كردند ، به سزاىِ كردارشان ، كيفر دهد و نيكْ كرداران را به نيكويى پاداش بخشد»^۱ .
هلا كه شما فردا با اين دشمنان روبه رو خواهيد شد . پس امشب ، بر پا خاستن [براى نماز] را درازا ببخشيد و قرآن را بسيار تلاوت كنيد و از خداوند عز و جل پيروزى و پايدارى طلب كنيد و با ايشان ، سختكوشانه و احتياط آميز رويارويى كنيد و راستى پيشه سازيد» .
سپس بازگشت و سپاهش به سوى شمشيرها و نيزه ها و تيرهاى خود شتافتند تا آنها را [ براى جنگ ]سامان دهند . كعب بن جعيل تَغْلبى بر ايشان برگذشت ، در حالى كه مى سرود :


امّت به كارى شگفت روى كرده اندو فردا حكومت ، از آنِ كسى است كه پيروز گردد .
سخنى راست گفتم كه در آن ، ناراستى راه نداردهمانا فردا نام آورانِ عرب هلاك خواهند شد .^۲

ب ـ شهادت اويس بن عامر قَرَنى

۴۱۷.تاريخ دمشقـ به نقل از سعيد بن مُسَيِّب، در يادكرد از اُوَيس قَرَنى ـ: در روزگار على عليه السلام باز گشت و پيشاپيشِ وى جنگيد و در صِفّين ، پيش روى او شهيد شد . وقتى در او نگريستند ، ديدند كه چهل و اَندى جراحتِ نيزه و شمشير و تير بر اندام اوست . ^۳

ج ـ شهادتِ هاشم بن عتبه

۴۱۸.مروج الذّهب :آن گاه كه هاشم مرقال ، بر زمين افتاده و جان مى سپرد ، سرش را بلند كرد و ديد كه عبيد اللّه بن عمر [ بن خطّاب] ، نزديك وى مجروح [ بر خاك ]افتاده است .