فصل چهارم : گريختن بعضى از ياران امام عليه السلام به سوى معاويه

الف ـ نجاشى

مقيس بن عمرو بن مالك، مشهور به «نجاشى» از شاعران صدر اسلام و يكى از ياران امام على عليه السلام است. نجاشى از كسانى بود كه با سروده هاى خود مردم را به سپاه على عليه السلام مى خواند، از سويى مردم را براى پيكار مى شورانْد و از سويى معاويه و يارانش را رسوا مى ساخت و زشتكارى هاى آنان را آشكار مى كرد. چون در ماه رمضان با شراب، روزه خوارى كرد، امام عليه السلام بر او مثل ديگر معصيتكاران حد جارى كرد و خدمات گذشته اش على عليه السلام را از اجراى حدّ الهى باز نداشت. نجاشى كه سرسختى و قاطعيتِ امام را در اجراى حدود الهى ديد و اين كه چيزى مانع از اجراى حد نيست ـ و فكر نمى كرد امام تا اين اندازه سخت گير باشد ـ از ايشان كناره گرفت و به معاويه پيوست.

ب ـ قعقاع بن شور

از زندگانى او چندان اطّلاعى در دست نداريم. پس از قدامة بن عجلان ، فرماندار كَسكَرْ شد. به گفته ابن ابى الحديد، فرماندار «مسيان» هم شد. بيت المال را صرف عياشى و كامجويى هاى خود كرد و چون فهميد كه امير مؤمنان از كار او آگاه شده

ح ـ مى گوييد: «على دروغگوست»!

۴۹۹.امام على عليه السلام :امّا بعد؛ اى اهل عراق! شما همچون آن زن بارداريد كه چون باردارى اش به پايان برسد، سقط جنين كند و شوهرش بميرد و بيوگى اش به درازا كشد و دورترين بستگانش از او ارث برند. به خدا سوگند ، به اختيار خود به سوى شما نيامدم . مرا به سمت شما كشاندند. به من خبر رسيده كه مى گوييد: «على دروغ مى گويد»! خدا مرگتان بدهد! بر چه كسى دروغ بندم؟ بر خدا؟! من كه نخستين ايمان آورنده به اويم. يا بر پيامبرش؟! من كه اوّلين كسم كه او را تصديق كردم. نه به خدا سوگند، اين ، سخنى است كه شما از آن غافليد و شايستگىِ آن را هم نداريد . واى بر مادرش! بى بها پيمانه مى كنم، اگر ظرف و ظرفيّتى باشد ، «و خبر آن را پس از مدّتى خواهيد دانست»^۱ . ^۲

ط ـ اصلاح شما با خراب كردن خودم؟ هرگز!

۵۰۰.امام على عليه السلام :يقينا مى دانم كه تنها شمشير است كه شما را درست مى كند، ولى هرگز شما را با خراب كردن خود اصلاح نخواهم كرد؛ امّا پس از من حاكمى سختگير بر شما مسلّط خواهد شد. ^۳