فصل هفتم : على عليه السلام از زبان يارانش

۶۸۰.ربيع الأبرار :زياد بن ابيه ، از ابو الأسود [دُئلى] درباره دوستى على عليه السلام پرسيد. ابو الأسود گفت : دوستىِ على در دل من ، شديدتر مى گردد ، همان گونه كه دوستىِ معاويه در دل تو افزوده مى شود. من از دوست داشتن على ، خداوند و خانه آخرت را مى طلبم ، و تو با دوست داشتن معاويه ، دنيا و زيور آن را مى جويى. مَثَل من و تو ، چنان است كه شاعر مَذحِجى گفته است :


دو دوست با خواستِ گونه گونيممن بزرگى مى جويم و او به يمن ، علاقه دارد.
من خون بنى مالك را و شير دوش ،سفيدىِ شير را در نظر مى دارد.^۱

۶۸۱.تنبيه الخواطرـ به نقل از احنف بن قيس ، هنگامى كه معاويه از او درباره امير مؤمنان پرسيد ـ: او سه چيز را گرفته بود و سه چيز را رها كرده بود : هنگامى كه سخن مى گفت ، دل مردم را در كف مى گرفت؛ هرگاه با وى سخن گفته مى شد ، خوبْ گوش مى داد؛ و هنگامى كه با او مخالفت مى شد ، نرم ترين روش را برمى گزيد. جدال را ترك مى كرد؛ هم نشين نابكار نمى شد ؛ و از آنچه از او عذرخواهى مى شد ، دست

خداوند متعال مى فرمايد : «و بار برداشتن و از شير گرفتن او سى ماه است ...» و به وى فرمود : «خداوند ، از ديوانه ، قلم [ محاسبه] را برداشته است...» .
عمر مى گفت : اگر على نبود ، عمر هلاك مى شد. ^۱

۶۷۷.كنز العمّالـ به نقل از عمر بن خطّاب ـ: اى پسر ابـو طالب! همواره تو برطرف كننده هر شبهه و روشن كننده هر حكمى هستى. ^۲

۶۷۸.تاريخ بغدادـ به نقل از عمر بن خطّاب ، هنگامى كه فردى را ديد كه على عليه السلام را بد مى گويد ـ: به نظر من تو منافقى. از پيامبر خدا شنيدم كه مى فرمود : «على نسبت به من ، چون هارون نسبت به موسى عليه السلام است ، جز آن كه پس از من پيامبرى نيست». ^۳

۶۷۹.شرح نهج البلاغة :معاويه به قيس بن سعد گفت : خداوند ، ابو الحسن را رحمت كند! او مردى خوش و بشّاش و اهل مزاح بود.
قيس گفت : آرى. پيامبر خدا هم با يارانش مزاح مى كرد و بر چهره شان لبخند مى زد. به نظرم تو كنايه مى زنى و مى خواهى با اين سخن ، بر او خُرده بگيرى ؛ ولى سوگند به خدا، با همه شوخ طبعى و گشاده رويى ، از شير پُر يالِ گرسنه هم پُر هيبت تر بود. اين ، هيبتِ تقوا بود و همچون تو نبود كه اوباش شام، بزرگت مى دارند. ^۴