چه بسا كه پيامبر خدا به خانه من مى آمد ، و اكثر اين نشست ها در خانه من بود، و هر گاه من به يكى از خانه هاى ايشان مى رفتم ، با من خلوت مى كرد و همسرانش را از نزد من برمى خيزاند و نزد وى ، جز من كسى نمى ماند ؛ ولى هر گاه براى گفتگوهاى خصوصى به خانه ما مى آمد ، نه فاطمه عليها السلام و نه هيچ يك از پسرانم،بيرون نمى رفتند. هر گاه از او مى پرسيدم،پاسخم را مى داد،و چون خاموش مى ماندم و پرسش هايم پايان مى يافت ، برايم آغاز به سخن مى كرد .
هيچ آيه اى بر پيامبر خدا نازل نشد ، مگر آن كه مرا به خواندنش وا داشت و آن را به من اِملا كرد ، و من به خطّ خود ، آن را نوشتم و تأويل و تفسير ، ناسخ و منسوخ ، محكم و متشابه ، و خاص و عامّ آن را به من آموخت ، و از خدا خواست كه درك و حفظ آن را به من عنايت كند ، و از زمانى كه اين دعا را در حقّ من كرد ، نه آيه اى از كتاب خدا را فراموش كرده ام و نه دانشى را كه او املا كرد و من نوشتم .
هيچ چيزى از حلال و حرام ، امر و نهى ، و گذشته و آينده را كه خداوند به وى آموخته بود و هيچ كتابى را كه خداوند بر يكى از پيامبران قبل از وى ، درباره اطاعت و معصيت ، فرو فرستاده بود ، رها نكرد ؛ بلكه آن را به من آموخت و من ، آن را حفظ كردم و يك حرف از آن را فراموش نكردم . آن گاه دست خويش را بر سينه ام نهاد و از خدا خواست كه دلم را از دانش و فهم و حكمت و نور ، پُر سازد . گفتم : اى پيامبر خدا ، پدر و مادرم فدايت شوند! از هنگامى كه آن دعا را در حقّ من كردى ، چيزى را فراموش نكرده ام و هر آنچه را هم كه ننوشتم ، از دست نداده ام . آيا مى ترسى كه پس از اين ، فراموشى بر من عارض شود؟
فرمود: «نه؛ از فراموشى و نادانى،بر تو هراسى ندارم». ^۱

فصل يكم : آموزش در مكتب پيامبر صلى الله عليه و آله

الف ـ اهتمام فراوان پيامبر صلى الله عليه و آله به آموزش على عليه السلام

۸۰۶.امام على عليه السلام :هر گاه از پيامبر خدا مى پرسيدم ، پاسخم را مى داد و هر گاه خاموش مى ماندم و پرسش هايم پايان مى يافت ، خود برايم آغاز به سخن مى كرد . ^۱

۸۰۷.امام على عليه السلام :همه ياران پيامبر صلى الله عليه و آله اين گونه نبودند كه از او بپرسند و درخواست فهم و دانش كنند؛ بلكه دوست داشتند كه عربى باديه نشين يا از راه رسيده اى بيايد و از وى پرسش كند تا آنان بشنوند ؛ امّا من هيچ نكته اى به خاطرم نمى رسيد ، مگر آن كه از وى درباره آن مى پرسيدم و آن را به حافظه مى سپردم . ^۲

۸۰۸.امام على عليه السلام :من در هر روز، يك بار و در هر شب، يك بار به نزد پيامبر خدا مى رفتم . وى با من نشست خصوصى داشت . رشته سخن را به هر كجا مى كشيد ، با او بودم و ياران پيامبر خدا ، به يقين مى دانستند كه پيامبر صلى الله عليه و آله با هيچ كس جز من ، اين رفتار را نداشت .