فصل يازدهم : جانشينى پيامبر صلّي الله عليه و آله در جنگ تَبوك

تبوك ، دورترين نقطه اى بود كه پيامبر صلى الله عليه و آله در نبردهايش راهى آن شد . تحرّك هاى منافقان در آستانه حركت به سوى تبوك و حوادثى كه رخ داده بود ، به روشنى نشان مى داد كه منافقان براى ضربه زدن به حكومت نوبنياد پيامبر خدا ، در جستجوى فرصت اند و اين غيبت طولانى ، موقعيت مناسبى براى آنان است .
از اين رو ، با آن كه پيامبر صلى الله عليه و آله ، محمّد بن مسلمه را جانشين خود در مدينه قرار داده بود ، على عليه السلام را در مدينه گذارد و به او فرمود :
چاره اى نيست ، جز آن كه يا من بمانم يا تو.^۱
و فرمود :
مدينه جز با من يا تو سامان نمى يابد.^۲
بدين سان ، توطئه منافقان ، نقش بر آب شد و حضور على عليه السلام ، لرزه بر اندام منافقان و توطئه گران افكند و آنان را از اين كه بتوانند در مدينه حركتى كنند ، مأيوس ساخت . از اين رو ، آهنگ ديگرى ساز كردند .
تبوك ، تنها جنگى بود كه على عليه السلام بر اساس تصميم پيامبر خدا و به دليلى كه ذكر شد ، در آن ، شركت نمى جست . منافقان ، شايعه ساختند كه على عليه السلام با همه اشتياقِ

و سپس خودِ او را زد و سخت به زمين انداخت و فرمود:


مردم به هنگام صبح دانستندكه من در جنگ ، شكارچى ام.
پس مشركان با كشته شدن ابو جرول ـ كه خداوندْ لعنتش كند ـ ، پراكنده شدند . ^۱

۳۷.الإرشاد:چون امير مؤمنان ابو جرول را كُشت و دشمن با كشته شدن او بى ياور شد ، مسلمانان ، تيغ در ميان آنان نهادند و امير مؤمنان ، پيشاپيش آنان مى رفت تا آن كه چهل تن از آنان را كُشت و پس از آن بود كه فرار كردن و به اسارت درآمدن دشمن ، آغاز شد . ^۲