دار الحكومه ، به عثمان بن حنيف ، دست يافتند و او را شكنجه كرده ، موهاى صورت وى را كَندند .
نامه على عليه السلام به وى به هنگام حكومتش بر بصره ، در اعتراض به حضور وى بر سرِ سفره اى رنگين ، از جمله اسناد شكوهمند حكومت علوى و گوياى لزوم اجتناب واليان و مسئولان از خوشگذرانى ، رفاه زدگى و دَمسازى با زراندوزان و فسادگستران است . عثمان به روزگار حاكميت معاويه درگذشت .

21

عَدىّ بن حاتم

ابو طريف عَدىّ بن حاتم بن عبد اللّه طايى ، فرزند سخاوتمند مشهور عرب ، حاتم طايى ، و از ياران پيامبر خداست .
عَدى ، رياست قبيله خود (طَى) را به عهده داشت و به سال هفتم هجرى به خدمت پيامبر رسيد و اسلام آورد . پيامبر صلى الله عليه و آله او را گرامى داشت و به وى حرمت نهاد .
عدى ، در دگرگونى هاى پس از پيامبر خدا ، به ولايت على عليه السلام وفادار ماند و از حريم حق و ولايت ، دفاع كرد .
او در نبردهاى على عليه السلام همراه وى بود و چون يكى از فرزندانش به معاويه پيوست ، از آن فرزند ، برائت جست . سخنان او در برابر فتنه آفرينان ، نشانى از درك عميق او از وقايع و موضع على عليه السلام و نيز استوار گامى وى در صراط حق است ، از جمله اين كلام ارجمند او كه : اى مردم! به خدا سوگند ، اگر كس ديگرى جز على عليه السلام ما را به جنگ با نمازگزاران فرا مى خواند ، پاسخ مثبت نمى داديم ... .
او در صِفّين ، از كسانى بود كه با توجّه به منطق استوارش از سوى على عليه السلام براى گفتگو با دشمنْ برگزيده شد . همچنين يكى از فرزندانش را در يكى از نبردها از دست داد و يك چشمش نيز نابينا گشت .
معاويه ، عَدى را بزرگ مى داشت و به وى حرمت مى نهاد ؛ امّا او در مناسبت هاى مختلف ، از امام على عليه السلام ياد مى كرد و آن بزرگوار را مى ستود و در مقابل معاويه ،

19

عبيد اللّه بن ابى رافع

عبيد اللّه از چهره هاى درخشان تاريخ تشيّع ، از پيشتازان در تأليف و تدوين دانش ، كاتب على عليه السلام و از ياران خاصّ آن بزرگوار است . او در جنگ هاى جمل ، صِفّين و نهروان ، شركت داشت .
شرح حال نگاران و رجاليان ، او را از آغازگران تأليف در فرهنگ اسلامى دانسته و از برخى آثار او ياد كرده اند ، از جمله كتاب هاى : قضايا أميرالمؤمنين و تسمية من شهد مع أمير المؤمنين عليه السلام الجمل و صفّين و النهروان من الصحابة رضى اللّه عنهم . ^۱ كتاب اخير ، نشان هوشمندى عبيد اللّه و درك استوار وى از وقايع و بيان كننده توجّه وى به ثبت و ضبط حوادث است .
برادر او (على بن ابى رافع) نيز كاتب امام على عليه السلام بوده است .

20

عثمان بن حُنَيف

عثمان بن حُنَيف بن واهب انصارى اَوسى ، برادر سهل بن حنيف ، از صحابيان پيامبر خدا و از انصار است . او در جنگ اُحد و جنگ هاى پس از آن ، حضور داشت و پس از رحلت پيامبر خدا ، يكى از دوازده نفرى است كه آشكارا نسبت به دگرگونى خلافت از مسير حق ، اعتراض كردند .
عثمان بن حنيف به روزگار خلافت عمر ، مسئوليت اندازه گيرى زمين ها و تعيين خراج را به عهده داشت و به هنگام خلافت مولا عليه السلام فرماندار بصره بود .
در فتنه جمل ، چون جمليان به بصره رسيدند ، او در آغاز با آنان جنگيد ؛ امّا چون آتش بس برقرار گرديد ، فتنه آفرينان شبانه بدو يورش بردند و با كشتن نگاهبانان