حديث اَمان - صفحه 49

ايمن ساختن امّت از گم‌راهي و تفرقه، مسئله مهمّي است که جز با بهره جُستن از علم و عصمت، ممکن نيست؛ چرا که اگر اقدام آنان در جهت هدايت و حفظ وحدت امّت، عالمانه و معصومانه نباشد، نه تنها به هدايت و اتّحاد امّت نمي‌انجامد، بلکه به اختلاف و گم‌راهي منتهي خواهد شد.
همچنين، اگر آنان معصوم نباشند و مرتکب گناه شوند، حدّاقل هنگام انجام دادن گناه، مايه امان امّت نخواهند بود. اين در حالي است که رسول خدا بدون هيچ قيد و شرطي، آنان را در همه احوال، مايه امان امّت دانسته‌ است و اين، نشان دهنده علم و عصمت اهل بيت(عليهم السلام) است.
مناوي و ابن حجر مکّي، به نشانه تأييد، از علاّمه سمهودي نقل کرده‌اند که وي در مورد اهل بيت گفته است:
يحتمل أنّ المراد بأهل بيته هنا، علماؤهم الذين يقتدي بهم کما يقتدي بالنجوم التي إذا خلّت السماء منها، جاء أهلَ الأرض من الآيات ما يوعدون و ذلک عند موت المهدي ... ، و يحتمل أنّ المراد مطلق أهل بيته، و هو الأظهر، لأِنّه ـ سبحانه و تعالي ـ لمّا خلق الدنيا لأِجل المصطفي( جعل دوامها بدوامه، ثمّ بدوام أهل بيتِهِ(، لأنّهم يساوونه في أشياء... و لأِنّه قال في حقّهم: اللّهم إنّهم منّي و أنَا منهم و لأنّهم بضعةٌ منه بواسطة أنّ فاطمة اُمَّهم بضعتُهُ، فاُقيموا مقامَه في الأمان ‌‌( فيض القدير: ج 6 ص 297؛ الصواعق المحرّقة: ص 152 و 153).
احتمال دارد مقصود از اهل بيت(عليهم السلام) در اين جا، دانشمندان آنان باشد؛ يعني کساني که به آنان اقتدا مي‌شود، چنان‌که به ستارگان اقتدا مي‌شود که هر گاه آسمان از وجود آنان تهي گردد، براي ساکنان زمين، حوادثي روي خواهد داد که وعده آمدن‌ آن، به آنان داده شده است، و اين قضيه هنگام درگذشت مهدي( خواهد بود ... اما اين احتمال نيز وجود دارد که مقصود از اهل بيت، مطلق اهل بيت پيامبر باشد، کما اين‌که ظاهر امر چنين است؛ زيرا خداوند سبحان، چون دنيا را به خاطر پيامبر( آفريد، دوام جهان را به دوام او و سپس به دوام اهل بيت او وابسته قرار داد؛ چرا که آنان در چند چيز، با آن حضرت مساوي‌اند... و چون پيامبر در حقّ آنان فرموده است: بار خدايا! آنان از من‌اند و من از آنانم ، و نيز بدان جهت که آنان پاره تن پيامبرند؛ چون فاطمه مادر آنان، پاره تن پيامبر( است. در نتيجه، اينان از حيث امان بودن براي امّت، به جاي پيامبر نشسته‌اند ‌‌(چنان‌که پيامبر در روزگار خود، مايه امان امّت بود، اينان پس از پيامبر، مايه امان امّت‌اند‌‌).
در حديث دوم، حاکم نيشابوري و احاديث بعد، اهل بيت(عليهم السلام) از جهت مايه امان بودن براي امّت، به ستارگان آسمان تشبيه شده‌اند، که مفهوم آن، با حديث قبل متفاوت است. مفهوم حديث دوم، آن است که: همچنان‌که ستارگان، مايه امان اهل آسمان‌اند در اصل وجود ـ به گونه‌اي که هر گاه ستارگان بروند، اهل آسمان نابود خواهند شد ـ ، اهل بيت نيز چنين‌اند؛ يعني تا آنان هستند، امّت اسلامي نيز هستند و هر گاه آنان بروند و کسي از آنان در جهان باقي نمانَد، روزگار امّت اسلامي نيز پايان خواهد يافت.

صفحه از 64