4. نيز اهل بيت در اين حديث، همتاي قرآن به شمار آمدهاند و چون قرآن معصوم است، پس همتاي قرآن نيز بايد معصوم باشد. به همين دليل، پيامبر( دستور داده که امّت اسلامي همچنانکه به قرآن تمسّک ميجويند، به اهل بيت(عليهم السلام) نيز تمسّک جويند.
امام زرقاني مالکي، از علاّمه سمهودي نقل ميکند که گفته است:
اين خبر، به ما ميفهماند که در هر دورهاي تا قيام قيامت، کسي از عترت وجود دارد که از شايستگي لازم براي اينکه مردم به او تمسّک جويند، برخوردار است، تا ترغيب ياد شده در حديث، در باره تمسّک به عترت، مصداق خارجي پيدا کند، چنانکه کتاب خدا چنين است. از اين رو، اينان مايه امنيت اهل زميناند و وقتي اينان بروند، اهل زمين نيز خواهند رفت (شرح المواهب: ج 7 ص 8؛ الصواعق المحرقة: ص 150؛ فيض القدير: ج 3 ص 15).
5. اهل بيت کيستند؟
چنانکه ديديم، در احاديث ياد شده، از اهل بيت سخن به ميان آمده است، بلکه اهل بيت، محور اين احاديث به شمار ميآيند. پس نکته مهمّي که در اين جا بايد به آن توجّه شود، روشن شدن معنا و مصاديق اهل بيت است.
پر واضح است که مقصود از اهل بيت در اين جا، معناي لغوي آن که شامل همه افراد قبيله و بستگان و همسر و فرزندان شخص ميشود، نيست ؛ بلکه مقصود، اصطلاحي است که قرآن کريم آن را در آيه تطهير، در باره اهل بيت پيامبر( به کار برده است:
... إنّما يريد الله ليذهب عنکم الرجسَ أهلَ البيت و يطهِّرَکم تطهيراً (احزاب: 33).
خدا فقط ميخواهد آلودگي را از شما خاندان پيامبر، بزدايد و شما را پاک و پاکيزه گرداند.
در جاي خود ثابت شده که اين آيه، درباره اهل بيت پيامبر( نازل شده و اصطلاح اهل البيت در اين آيه و در احاديثي که در شأن نزول آن صادر شدهاند، انحصاراً در باره اهل بيت پيامبر( است که عبارتاند از: فاطمه زهرا( و امامان معصوم( که نخستينِ آنان، علي بن ابيطالب( و آخرين فردشان مهدي موعود( است.
بنا بر اين، مقصود از اهل بيت در حديث امان ـ چنانکه دانشمندان اهل سنّت پنداشتهاند ـ ، همه بستگان رسول خدا( يا هر کسي از آنان که بهرهاي از علم و دانش داشته باشد، نيست؛ بلکه مقصود، کساني هستند که رسول خدا در نصوص خاصّي که از ايشان به دست ما رسيده، چه در شأن نزول آيه تطهير، و چه در مناسبتهاي ديگر، آنان را جزء اهل بيت خود دانسته است.
به عبارت ديگر، مقصود از اهل بيت در بحث کنوني ما، کساني هستند که خداوند در آيه تطهير، آنان را از هر گونه آلودگياي، پاک و پاکيزه دانسته و دوستي آنان را به عنوان پاداش رسالت نبي اکرم، بر همه مسلمانان واجب فرموده است، ۱ و رسول خدا ـ که سخن ايشان تأييد شده با کلام
1.. قل لا اسئلکم عليه اجراً إلاّ المودة في القربي (شورا: آيه ۲۳).