مگر اين که بگوييم: صحابه مايه امان امّت معاصر پيامبر( بوده‌اند. بر اين اساس، مسلمانان قرن اوّل، امتياز مهمّي داشته‌اند که با وجود صحابه، مايه ايمني آنان فراهم بوده؛ امّا اين تبعيض، پسنديده نيست. مسلمانان قرون بعد، چه گناهي مرتکب شده‌اند که بايد از چنين نعمت بزرگي محروم بمانند؟! چرا بايد سرنوشت و سعادت آنان به کساني پيوند بخورد که چهارده قرن پيش مي‌زيسته‌اند و معلوم بوده است که روزگار آنان، بيش از يک قرن ادامه نخواهد يافت؟!
بايد پذيرفت که عيب، نه از سخن پيامبر خدا(؛ بلکه از حديثي است که به نام مبارک ايشان جعل کرده‌اند.
6 ـ 3 . نمونه‌هايي از عقايد و رفتار صحابه
گفتيم که دانشمندان اهل سنّت، جمله و أصحابي امان لاُمّتي را به اين معنا دانسته‌اند که اصحاب در مسائلي مانند: ظهور بدعت‌ها و غلبه هواها و هوس‌ها و اختلاف عقايد و.... ، مايه امان امّت‌اند. ما اجمالاً اشاره کرديم که اصحاب در هيچ يک از اين زمينه‌ها، مايه امان امّت نبوده‌اند که هيچ؛ بلکه مايه امان خودشان هم نبوده‌اند. صحابه از نظر فکري و اعتقادي، مانند هر جمعيت ديگري، به انواع گناهان و انحرافات آلوده بوده‌اند ـ هر چند بر اثر وجود پر برکت و تلاش‌هاي مؤثّر پيامبر خدا( گناهان و آلودگي‌هاي آن جامعه، نسبت به جوامع ديگر، کمتر بوده است ـ و به طور طبيعي، کساني که خودشان به گناهان مختلف آلوده باشند و نتوانند خود را از انحراف و آلودگي نجات دهند، هرگز نخواهند توانست مايه ايمني ديگران از گناه و انحراف باشند. براي توضيح بيشتر، در نگاهي گذرا به زندگي شماري از صحابه، اعتقاد و عمل آنان را بررسي مي‌کنيم.
6 ـ 3 ـ 1. نفاق
نفاق، از انحرافات مهمّي است که در کمين انسان مسلمان نشسته و اهمّيت آن به قدري است که خداوند در قرآن کريم، به صراحت، منافقان را در رديف کفّار و مشرکان شمرده و آنان را به عذاب دردناک الهي تهديد کرده است:
إنّ الله جامع المنافقين والکافرين فى جهنّم جميعاً. (نساء : آيه 140).
لِيعذّب الله المنافقين و المنافقات و المشرکين و المشرکات .... (احزاب : آيه 73).
بشّر المنافقين بأنّ لهم عذاباً أليماً (نساء : آيه ۳۸).
اکنون به شهادت کتاب خدا و سنّت پيامبر و تاريخ صحيح، در ميان صحابه پيامبر، جمعي منافق نيز وجود داشته‌اند که شماري از آنان شناخته‌شده و جمعي ديگر ناشناخته بوده‌اند. آنان در ظاهر، به رسول خدا ايمان آورده بودند، همراه ايشان نماز مي‌خواندند، در جهاد شرکت مي‌کردند و عنوان صحابي را براي خود کسب کرده بودند. قرآن با زدن مُهر نفاق بر پيشاني آنان، پايين‌ترين درکات جهنّم را به آنان اختصاص داده و فرموده است:
