نگاهی سبک‌شناسانه به خطبة «متّقین»

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه

نویسنده : پديدآورنده : عباس اقبالی
پديدآورنده : مهوش حسن پور

سال / شماره پیاپی / صفحه 109-127

چکیده :

خطبة «متّقین» از خطابه­های وزین و رزین امیر سخنوران، امام علی(ع) است. گزاره­های این خطبه، تصویری هنری از پارسایان و توصیف دقیق آنان است؛ تجسیم حالات معنوی اهل تقوا در شب و روز، ترسیم نگاه رفتاری آن­ها به بهشت و جهنم، علم و حلم تقواپیشگان، بصیرت در دین، تعامل با گروه­های مختلف مردم، آرزوها و سیرة فردی و اجتماعی پرهیزگاران از ویژگی­های تبلور یافته در این خطبه است. در جستار حاضر با نگاه درون‌متنی و در جهت بررسی سبکی این خطبه، از رهگذر واکاوی افقی متن، سه سطح فکری، زبانی و ادبی اثر مورد تحلیل و بررسیِ سبک­شناسانه قرار گرفته و این نتیجه به دست آمد که از جمله ویژگی­های سبکی این متن دینی می­توان به مواردی مانند، توجّه به کوتاه جملات، کاربرد سجع، جناس، تکرار واکه­ها، استفاده از آرایه­هایی مانند مراعات نظیر، طباق و بینامتنی با قرآن کریم اشاره داشت. باید اذعان کرد که تمامی سبک­ها و فرایندهای زبانی به‌کار گرفته شده در سطوح زبانی و ادبی با سطح فکری صاحب سخن تناسب، هماهنگی و همسویی کامل دارد.

کلیدواژه‌های مقاله :امام علی(ع)؛ خطبة متّقین؛ سبک؛ اقناع مخاطب