كميل بن زیاد نخعی

كُمَيل بن زياد نَخَعى كوفى، از ياران امام على عليه السلام و امام حسن عليه السلام بود. او را از افراد مورد اطمينان امام على عليه السلام برشمرده و در توصيف او گفته اند كه شجاع، دلير، زاهد و عابد بود. در جنگ صِفّين، شركت جست و از طرف امام على عليه السلام فرماندار «هيت» شد.

كميل، سخنان زيبايى از امام على عليه السلام نقل كرده است كه از آن جمله، دعاى مشهور كميل است. كميل ـ كه او را جزو هشت عابد مشهور كوفه دانسته اند ـ در سال ۸۲ هجرى به دست حَجّاج به شهادت رسيد.[۱]

شيخ مفيد در الإرشاد[۲]آورده است: چون حجّاج، حاكم [عراق]شد، به جستجوى كميل بن زياد برآمد ؛ امّا كميل از دست او گريخت. حَجّاج هم سهميه قومش را از بيت المال، قطع كرد.

كميل، چون چنين ديد، گفت: من پيرمردى كهن سالم كه عمرم به پايان رسيده و سزاوار نيست كه موجب محروميت قومم از سهمشان شَوم. پس بيرون آمد و خود را به حجّاج، تسليم كرد. حجّاج، چون او را ديد، به او گفت: من [مدّت ها بود] دوست داشتم بر تو دست يابم.

كميل به او گفت: دندان هايت را براى من به هم مَساب و مرا تهديد مكن كه به خدا سوگند، [من آفتاب لب بام هستم و] از عمر من، جز ته مانده غبارى نمانده است. هر حكمى مى خواهى بده كه وعده گاه ما نزد خداست و پس از كشتن، حسابى به كار است و امير مؤمنان، على بن ابى طالب عليه السلام به من خبر داده است كه قاتل من، تو هستى.

حجّاج به او گفت: همين خودش دليلى براى كشتن توست.

كميل گفت: آرى ؛ اگر قضاوت با تو باشد.

[حجّاج] گفت: آرى. تو در ميان كسانى بودى كه عثمان بن عفّان را كشتند! گردنش را بزنيد. پس گردنش زده شد.

مزار او در مسير راه نجف به كوفه در منطقه ثويّه (حىّ الحنانة) قرار دارد.[۳]