کنترل خشم (۳)
اللّهُمّ... ألبِسْنِي زِينَةَ المُتّقينَ في... كَظمِ الغَيظِ.
از جمله صفاتی که در این بخش از دعای مکارم الاخلاق به عنوان زیور انسان‌های با تقوا شمرده شده است، فروخوردن خشم است که در جلسات قبل نکاتی راجع به آن بیان شد. گفتیم اگر کسی بتواند غضب خود را کنترل کند، در واقع از بسیاری از مفاسد دوری کرده است.
در روایتی از امام صادق (علیه السّلام) چنین نقل شده است:
الغَضَبُ مِفتاحُ كُلِّ شَرٍّ.
مرحوم کلینی روایت دیگری را آورده است که امام صادق(علیه السّلام) از پدر بزرگوارشان امام باقر(علیه السّلام) چنین نقل کرده می‌کند که:
أَتى رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ رَجُلٌ بَدَوِيٌّ، فَقَالَ: إِنِّي أَسْكُنُ الْبَادِيَةَ، فَعَلِّمْنِي جَوَامِعَ الْكَلَامِ، فَقَالَ: آمُرُكَ أَنْ لَاتَغْضَبَ، فَأَعَادَ عَلَيْهِ الْأَعْرَابِيُّ الْمَسْأَلَةَ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ حَتّى رَجَعَ الرَّجُلُ إِلى نَفْسِهِ، فَقَالَ: لَاأَسْأَلُ عَنْ شَيْ‌ءٍ بَعْدَ هذَا، مَا أَمَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ إِلَّا بِالْخَيْر. قَالَ: «وَ كَانَ أَبِي عَلَيْهِ السَّلَامُ يَقُولُ: أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَشَدُّ مِنَ الْغَضَبِ؟ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَغْضَبُ، فَيَقْتُلُ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ، وَ يَقْذِفُ الْمُحْصَنَة.
عرب بادیه‌نشینی محضر رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) رسید و عرض کرد: من در بیابان زندگی می‌کنم [نمی-توانم هر روز خدمت شما برسم]، پس به من رهنمودی جامع تعلیم نمایید. حضرت فرمود: به تو دستور می‌دهم که عصبانی نشو. مرد بادیه‌نشین تا سه مرتبه خواسته‌اش را تکرار کرد [و همین جواب را شنید] تا اینکه به خودش رجوع کرد و گفت: بعد از این دیگر چیزی درخواست نمی‌کنم، رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) به غیر از خیر به چیزی دستور نمی‌دهد. امام صادق می‌فرماید: گویا بعد از نقل این روایت پدرم می‌فرمود: چه چیزی از غضب خطرناک‌تر است؟ گاهی انسان عصبانی می‌شود و آدم می‌کُشد و یا به زن پاکدامن تهمت می‌زند.
این روایت مؤید این مطلب است که گفتیم ریشه بسیاری از مشکلات فردی، اجتماعی، خانوادگی به عصبانیت می‌رسد. از این رو؛ انسان باید مواظب باشد اولاً خشمگین نشود و هنگام خشم چنانچه توصیه شده اگر ایستاده، بنشیند یا آب بنوشد و زود سخن نگوید.
