181
نيم سال نامه پژوهشي-اطلاع رساني حديث انديشه 03

از ويژگي‌هاي بسيار مهم کتاب ياد شده، اين است که مؤلّف، در معرّفي هر کتاب، به بيان مطالب مندرج در کتاب، پرداخته است که به خواننده، امکان آشنايي با موضوعات هر کتاب را مي‌دهد.
5. شرح خطبة النّبي في عرفات في حجّة الوداع، محمّد شريف مصطفي، امّان (اردن): دار ابن کثير، 187 ص، 1427 ق / 2006 م، اوّل، وزيري.
کلام نبوي، به علّت عصمت پيامبر( و متّصل بودن ايشان به منبع وحي، براي ما اهمّيت شاياني دارد که اين اهمّيت، در مواقع خاص، دو چندان مي‌گردد. از جمله اين مواقع، روز عرفه حجّه الوداع است ـ که در آخرين سال حيات پيامبر( بود ـ و پيامبر خدا، در پيِ بيان آخرين و مهم‌ترين سخنان خود. لذا خطبه پيامبر( در اين روز، پيامي جهاني است که شامل تشريعات اسلامي واجب الإجراست و حائز اهمّيت فراوان بوده، شرح آن، لازم است.
نويسنده، در اين کتاب، ابتدا خطبه را با ذکر منبع، نقل مي‌کند و سپس موضوعات آن را در پانزده موضوع، استخراج کرده و هر يک را بر اساس آيات و روايات و فقه اهل تسنّن، شرح مي‌دهد. اين کتاب، از جهتي ما را با آيات و روايات هم‌مضمون با خطبه، و از جهت ديگر با احکام فقهي اهل تسنّن، آشنا مي‌کند.
6. السيرة النبوية عند البيهقي (مع دراسة مقارنة لا برز مورّخي السيرة المعاصرين له في المشرق خلال القرن الخامس الهجري)، عبد الرحمان بن علي السنيدي، رياض: مکتبة الملک فهد، 522 ص، 1426 ق / 2005 م، اوّل، وزيري.
احمد بن حسين بيهقي، از عالمان برجسته اهل تسنّن در قرن پنجم هجري است که همواره، مورد توجّه ديگران بوده و درباره وي و يادکرد شيوه او در نگارش تأليفاتش و معرّفي آنها، کتاب‌هايي نوشته شده است. امّا با وجود اهمّيت فراوان «سيره»، هيچ يک از کتاب‌هاي گذشته، به بررسي اختصاصي سيره‌نگاري بيهقي نپرداخته‌اند و جامع و وافي نيستند. کتاب حاضر، از اين جهت، بي‌نظير و نمونه اوّل است.
کتاب، شامل هفت فصل است، با اين عناوين: نگارش سيره در مشرق اسلامي در قرن پنجم، زندگي بيقهي، سيره نبوي در دلائل النبوّة، السنن الکبري و ديگر تأليفات او، شيوه بيان سيره نزد بيهقي و مهم‌ترين سيره‌نگاران هم‌عصر وي، مصادر سيره نبوي بيهقي و جايگاه بيهقي در ميان نگارندگان سيره هم‌عصرش.
مهم‌ترين و اصلي‌ترين منبع بررسي و تطبيع در اين کتاب، دلائل النبوّة و معرفة أحوال صاحب الشريعة است که به عبارتي تنها کتاب سيره بيهقي است.
7. التصنيف في السنّة النبوية و علومها (1351 ـ 1425 ق)، 2 ج، خلدون الأحدب، بيروت: مؤسّسة الريان، 1427 ق، اوّل، وزيري.


نيم سال نامه پژوهشي-اطلاع رساني حديث انديشه 03
180

که بنا به ادّعاي محقّق، بهترين کتاب نگاشته شده در اين زمينه است ـ ، از چند جهت قابل اعتماد و مرجع است: نخست آن که کتاب، هم شامل مباحث نظري است و هم شامل روايات در زمينه فضايل است. دوم اين که گردآوري کامل احاديثِ فضايلِ تمامِ آيات و سوره‌ها نزد اهل تسنّن است. سوم اين‌که مصدريابي احاديث و ارائه داوري درباره صحّت و سقم آنهاست که نگراني خواننده را براي اطمينان به احاديث، برطرف مي‌کند. چهارم اين که مباحث مقدّماتي درباره موضوع و کتاب توسّط محقّق، افزوده شده است. پنجم اين که داراي فهرست‌هاي مفصّل آيات، احاديث، اشعار و ... است.
نسخه کتاب، مربوط به قرن پنجم هجري است که چهار جزء اوّل نسخه (حدود يک‌ْپنجم کتاب موجود) و آخر جزء بيست و سوم، از بين رفته است.
3. المحرّر في أسباب نزول القرآن (من خلال الکتب التسعة)، 2 ج، خالد بن سليمان المزيني، دمام: دار ابن الجوزي، محرّم 1427 ق، اوّل، وزيري.
شناخت و گردآوري و تحليل اسباب نزول، از جهت تأثير فراوان در تفسير و فقه، مهم و ضرور است. لذا کتاب‌هاي متعدّدي در اين موضوع، نوشته شده‌اند؛ امّا هيچ يک، جامع نيستند و تنها به نقل پرداخته‌اند و تحليل و داوري نکرده‌اند. اين کتاب، با توجّه به اهمّيت موضوع، براي برطرف کردن نقايص کتب گذشته، به جمع‌آوري، بررسي و داوري درباره تمام اسباب نزول منقول در کتب نُه‌گانه اهل سنّت پرداخته است که به دليل جامعيت و انسجام، خواننده را از مراجعه به کتاب‌هاي ديگر، بي‌نياز مي‌کند.
کتاب، در دو بخش تنظيم شده که مؤلّف در بخش اوّل، به بيان قواعد اسباب نزول و ضوابط ترجيح در آن مي‌پردازد و در بخش دوم، به بررسي تک تکِ اسباب نزول‌ها به صورت حديثي و تفسيري و به ترتيب سور‌ه‌هاي قرآن مي‌پردازد و مهم‌ترين نتايج بحث را در خاتمه، بيان مي‌کند. علاوه بر اين، کتاب، داراي فهرست‌هاي مفصّلي از آيات، روايات و ... است.
4. الإمام الخطّابي و آثاره الحديثية و منهجه فيها، 2 ج، احمد بن عبد الله الباتلي، رياض: فهرسه مکتبة الملک فهد الوطنية إثناء النشر، 1426 ق، وزيري.
امام خطّابي، فقيه، اديب، لغتدان و محدّث معروف اهل سنّت است که کتاب‌هاي نگاشته شده درباره وي، بيشتر به سه جنبه نخست گفته شده درباره شخصيت او پرداخته‌اند و کمتر به جنبه حديثي آثار او توجّه شده است. اين کتاب، اوّلين و تنها کتاب جامع درباره شيوه نگارش آثار حديثي خطّابي و معرّفي آنهاست که در چهار فصل، تبويب شده است.
مؤلّف، در فصل نخست، به شرح حال مفصّل خطّابي پرداخته است و در فصل دوم و سوم، به معرّفي کامل شش کتاب حديثي چاپ شده وي (از قبيل نسبت کتاب به مؤلّف، شيوه نقل سند و متن و ...) آمده است و در فصل چهارم، به بيان ساختار حديثي تأليفات او مي‌پردازد.

  • نام منبع :
    نيم سال نامه پژوهشي-اطلاع رساني حديث انديشه 03
    تاريخ انتشار :
    1386
    سردبیر :
    نفیسی، شادی
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حدیث
    مدیر اجرایی :
    زارعان، محمد علی
    نشانی :
    شهر ری، جنب حرم حضرت عبدالعظیم، دانشکده علوم حدیث، ص پ : 477 - 18735
    تلفن :
    55952524
    امور مشترکان :
    0251-7786060
    دورنگار :
    55952385
    پست الکترونیک :
    info@hadith.ac.ir
تعداد بازدید : 29880
صفحه از 189
پرینت  ارسال به