1ـ1. ويژگي‌هاي شخصيتي
اوصاف و ويژگي‌هاي شخصيتي، ويژگي‌هايي هستند که از بررسي مجموع سيره فردي شخص در ابعاد مختلف زندگي‌اش به دست مي‌آيد. فهرست‌هاي رجالي، از اين گونه اوصاف، دو دسته را مورد توجّه قرار داده‌اند:
الف) اوصافي که نشانگر اعتماد و اطمينان به فرد، و پيراستگي او از عيب و نقص يا عدم اين امور است. اين اوصاف، با وجود عدم تقييد به بُعد و حوزه‌اي خاص، ارتباطي مستقيم و تنگاتنگ با شئون حديثي فرد دارند؛ چرا که در حوزه حديث، يکي از ابتدايي‌ترين شروط پذيرش حديث راوي، اعتماد و اطمينان به اوست. بي شک، اگر فرد در تمامي ابعاد زندگي قابل اعتماد باشد، در حوزه حديث نيز اين گونه است و در غير اين صورت، به حديث او اطمينان نمي‌توان کرد.
الفاظي چون «أوثق الناس» (الفهرست: ص404 ش618؛ رجال النجاشي: ص252 ش663)، «ثقة ثقة» (الفهرست: ص22 ش 31 و ص44 ش 88 و ص62 ش147)، «ثقة» (الفهرست: ص11ش5 و ص17 ش10 و ص18 ش13؛ رجال النجاشي: ص 21 ش 28 و ص 21 ش30)، «معتمد عليه»(الفهرست: ص27 ش32؛ رجال النجاشي: ص 26 ش49 و ص74 ش 179)، «معوّل عليه» (رجال النجاشي: ص251 ش 659)، «مسکون إليه» (همان: ص383 ش 1042)، «مأمون» (همان: ص102 ش 254 و ص 259 ش 677)، «صدوق» (همان: ص142 ش 370 و ص 165 ش 437)، «سديد» (همان: ص379 ش 1030)، «سليم» (همان: ص172 ش 452)، «سالم» (همان: ص 93 ش 232)، «لا بأس به» (همان: ص 15 ش 13 و ص 135 ش 347 و ص 153 ش 401)، «لايطعن عليه في شيء» (همان: ص 86 ش 208 و ص 214 ش 558)، «لايعترض عليه بشيء من الغمز» (همان: ص 166 ش 438)، «لا لبس فيه و لا شک» (همان: ص 233 ش 618)، «أحد الأرکان الأربعة» (الفهرست: ص 106 ش 117) و... در جهت بيان اعتماد به شخص، صادر شده‌اند.
در مقابل، الفاظي مانند: «ضعيف جداً» (رجال النجاشي: ص60 ش 138 و ص 96 ش 238)، «ضعيف» (الفهرست: ص 226 ش 337 و ص 228 ش 339؛ رجال النجاشي: ص24 ش 40 و ص 38 ش 76)، «لا يعتمد في شيء» (رجال النجاشي: ص 332 ش 894)، «لا يعوّل عليه في شيء» (همان: ص 265 ش 987)، «لا يعوّل عليه» (همان: ص328 ش 888)، «ليس بشيء» (همان: ص217 ش 566)، «لم يکن بذاک» (همان: ص 97 ش 240 و ص 147 ش 380)، «لم يکن بمرضي» (همان: ص 315 ش 863)، «لا خير فيه» (همان: ص 226 ش 594)، «مجهول» (همان: ص 191 ش 512) و... نشان دهنده عدم اطمينان به راوي‌اند.
گونه ديگر اوصاف شخصيتي ياد شده در فهارس، غالباً بر زهد، ورع، ديانت، تقوا و جنبه‌هاي عبادي افراد، تأکيد دارند و بر خلاف دسته قبلي چندان ارتباط مستقيمي با جنبه حديثي فرد ندارد و
