257 ش 676)، «عالم بالحديث» (همان: ص 232 ش 617)، «حسن المعرفة بالحديث» (همان: ص 257 ش 676)، «من محدّثيهم (أصحابنا)» (همان: ص 230 ش 610)، «أحد الناقدين للحديث» (الفهرست: ص 424 ش 656)، «ناقد للأخبار» (همان: ص 442 ش 709)، «عارف بالرجال» (همان جا)، «بصير بالرجال» (همان: ص 403 ش 615 و ص 442 ش 710) و... را که نشانگر استادي و تبحرّ در حديث و نقّادي آن و مهارت در علوم حديثي همچون رجال است، مي‌توان جزء اين اوصاف برشمرد.

2ـ3ـ 3ـ 1. تبحرّ در دانش‌هاي ديگر

تعابير «فقيه» (همان: ص 45 ش 61 و ص 64 ش 81 و ص 125 ش 166؛ رجال النجاشي: ص 10 ش 7 و ص 40 ش 84 و ص 45 ش 91)، «متکلّم» (الفهرست: ص 290 ش 433؛ رجال النجاشي: ص 236 ش 625 و ص 339 ش 909)، «فيلسوف» (الفهرست: ص 122 ش 161)، «اخباري» (رجال النجاشي: ص 106 ش 266 و ص 395 ش 1056)، «وجه أهل اللغة» (الفهرست: ص 66 ش 83)، «قارئ» (رجال النجاشي: ص 22 ش 32 و ص 118 ش 302)، «أديب» (الفهرست: ص 135 ش 295 و رجال النجاشي: ص 22 ش 32 و ص 37 ش 74)، «حسن المعرفة بالنجوم» (همان: ص 407 ش 1080) و... از جمله اين اوصاف‌اند. واضح است که در ميان اينها، فقاهت، ارتباط نزديک‌تري با حديث دارد و از همين رو، در پذيرش احاديث فرد فقيه و رجحان آن بر احاديث ديگران، مؤثّر خواهد بود؛ امّا ساير دانش‌ها همچون کلام، ادبيات، تاريخ و سيره و... چنين اثري ندارند. ذکر اين نکته لازم است که گاه، حوزه دقيق دانش فرد، مشخّص نيست و از تعابيري چون: «فاضل» (همان: ص 255 ش 669 و ص 261 ش 683)، «عالم» (همان: ص 45 ش 88 و ص 353 ش 947) و... در مورد او به کار رفته است. به نظر مي‌رسد چنين تعبيراتي هم ملحق به اوصاف همين دسته باشند.

4ـ1ـ ويژگي‌هاي عملي

ويژگي‌هاي عملي، از بررسي عملکرد خارجي فرد در حوزه حديث و روايت، چگونگي برخورد عملي( اعتماد يا عدم اعتماد) شيعيان به وي و احاديثش، و جايگاه و موقعيت او در جامعه شيعه به دست مي‌آيد. با توجّه به اين تعريف، ويژگي‌هاي عملي را مي‌توان در سه دسته به شرح زير جاي داد:.

1ـ4ـ1. عملکرد خارجي فرد در حوزه حديث

عملکرد خارجي فرد در حوزه حديث، در ابعاد مختلف و گونه‌گوني بررسي مي‌شود که پاره‌اي از آنها در زير مي‌آيد.