گردآورى كرده باشد. احتمال دوّم اين كه در اين تأليف رواياتى كه پيرامون شخصيت و زندگى و ويژگيهاى آن حضرت است آورده باشد.
به نظر نگارنده احتمال دوّم صحيح است، يكى به خاطر اين كه در تأليفات شيخ صدوق اين عنوانها را مى بينيم: «كتاب اخبار سلمان و زهده و فضائله»، «كتاب اخبار ابى ذر و فضائله» ۱ و روشن است كه اين دو كتاب پيرامون شخصيت اين دو بزرگوار است، و ديگر اين كه كتابهايى كه روايات يك راوى در آن گردآورى شود به نام «مسند» ناميده مى شود مانند «مسند عبداللّه بن بكير» ۲ و يا لفظ «مسند» هم به آن افزوده مى گردد مانند «كتاب اخبار ابى حنيفة رحمه اللّه تعالى و مسنده» كه در فهرست طوسى ۳ ياد شده است.
بنابراين كتاب «جامع اخبار عبدالعظيم» مرحوم شيخ صدوق ـ كه متأسفانه نسخه آن در دست نيست ـ بايد شامل همه يا برخى اين قبيل روايات و عبارات ـ كه در سائر كتب شيخ صدوق به طور پراكنده آمده ـ باشد.
در كتاب ثواب الاعمال آمده است: محمد بن يحيى العطار عمّن دخل على ابى الحسن على بن محمد الهادى عليهماالسلام ـ من اهل الرى ـ قال دخلت على ابى الحسن العسكرى عليه السلام فقال: اين كنت؟ فقلت: زرت الحسين عليه السلام ، قال: اما انك لو زرت قبر عبدالعظيم عندكم لكنت كمن زار الحسين بن على عليهماالسلام ۴
همين روايت در كامل الزيارات ابن قولويه هم آمده است. ۵
علامه امينى در ذيل اين حديث فرمايد: گويا اين شخص با اين كه در رى بوده به زيارت حضرت عبدالعظيم نمى رفته و به مقام و منزلت او آشنا نبوده، از اين رو حضرت هادى عليه السلام
1.فهرست نجاشى، ص ۳۹۱.
2.فهرست طوسى، ص ۴۳ چاپ مشهد.
3.فهرست طوسى، ص ۴۳.
4.ثواب الاعمال، ص ۱۲۴ چاپ غفارى.
5.كامل الزيارات، ص ۳۲۴.
