توبه نصوح

قرآن، توبه اى را اميدوار كننده مى داند كه از صفت «نصوح» برخوردار باشد. لذا خطاب به اهل ايمان مى فرمايد:

«يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ تُوبُواْ إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمْ سَئِّاتِكُمْ وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَّتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَرُ».[۱]

اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! به سوى خدا توبه كنيد، توبه اى خالص، اميد است [با اين كار] پروردگارتان، گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ هايى از بهشت كه نهرها از زير درختانش جارى است، وارد كند.

«نصوح» از ريشه «نُصح» گرفته شده و توبه نصوح، عبارت است از توبه خالص، صحيح، صادق، محكم و خالى از هر گونه نقض و خلل.[۲]

گفتنى است كه توبه با اين اوصاف، داراى درجات و مراتب مختلف است. هر چه ندامت تائب، بيشتر باشد، توبه، آثار و بركات بيشترى در ظاهر و باطن و زندگى مادّى و معنوى انسان خواهد داشت.

كمترين درجه توبه نصوح، اين است كه تائب، تصميم جدّى مى گيرد كار زشتى را كه انجام داده، تكرار نكند. بدين جهت، بيشتر احاديثى كه توبه نصوح را تفسير كرده اند، آن را به معناى عدم بازگشت به گناه دانسته اند.[۳]

امّا بايد توجّه داشت كه توبه نصوح، مراتب بالاترى هم دارد كه در آن، تائب، اقدامات بيشترى را در جهت پاك سازى خود از كدورت هاى گناه انجام مى دهد ؛ مانند: گرفتن روزه[۴]و دورى از لذايذ مادّى[۵]تا آن جا كه باطنش از ظاهرش برتر مى شود، چنان كه در حديثى از امام صادق عليه السلام آمده:

التَّوبَةُ النَّصوحُ أن يَكونَ باطِنُ الرَّجُلِ كَظاهِرِهِ وأَفضَلَ.[۶]

توبه نصوح، اين است كه باطن مرد، همچون ظاهر او و [بلكه] بهتر باشد.