عظام تقليد نيز فتوا داده اند كه محل تقليد فروع دين است نه اصول دين، اما غالب اين مراجع تقليد ـ كثّر الله امثالهم و ادام الله بركات وجودهم الشريف ـ چون علم و يقين را در اصول دين معتبر مى دانند، اين فتوا را داده اند. ولى اگر كسى ادعا كند ملاك در اعتقادات، باور قلبى است، در اين صورت ممكن است باور قلبى از راه سخن يك شخص بزرگ به دست آيد و همين كافى است.
واقعيت خارجى نيز چنين است، زيرا وقتى مى بينيم معمولاً هر كس در ايران متولد مى شود شيعه است و هر كس در عربستان متولد مى شود غالباً سنّى و وهابى است و كسى كه در اروپا متولد مى شود مسيحى است، اين نشانه تقليد در اعتقادات است.
ولى آيا تقليد در اعتقادات جايز است يا خير؟ قرآن مجيد در مقام نكوهش، اين كلام كفار را نقل فرموده است: «انّا وجدنا آبائنا على أمّة و انّا على آثارهم مقتدون»^۱ك ه دليل خود را بر پيروى يك مرام و آيين اين مى دانند كه چون پدرانشان همان مرام را داشته اند، و گاهى نيز مذمت از ظن و تخمين و تبعيت از غير علم كرده است.
طبق حديثى كه از امام يازدهم عليه السلام نقل شده ـ و شيخ انصارى فرموده آثار و نشانه هاى درستى در آن آشكار است ^۲ ـ امام عليه السلام پس از آنكه مطلق تقليد را، چه تقليد از عالم يهودى يا عالم مسلمان، نكوهش كرده فرموده: تقليد از عالمان دين فروش جايز نيست و از عالمان متعهد و متدين جايز است. ^۳ بنابراين اگر كسى دين و باورهاى ايمانى خود را از عالمى بگيرد كه او را به فسق و دين فروشى مى شناسد،