نگاهي كوتاه به حديث شريف عرض دين حضرت عبدالعظيم حسني (ع) - صفحه 114

ساعت ساز است كه تنها در موقع خراب شدن و بروز مشكلات نياز به ساعت ساز داشته تا مشكلات را برطرف كند و به عبارت ديگر در مجهولات به سراغ خدا رفتن صحيح نيست، بلكه اين عالم در هر لحظه و آن به آن در وجود و در بقاى خود محتاج به خداوند متعال است. پس خداوند هم خالق جهان است و هم رب و مدبر آن مى باشد.
البته ربوبيت الهى منافاتى با نظام اسباب و مسببات ندارد و لذا در عين آنكه خداوند رب عالم است، اشكالى ندارد كه برخى از فرشتگان نيز مدبر امور عالم باشند، زيرا تدبير كردن آنان به اين جهان با اذن و اراده و مشيت الهى است و آنان هيچ گونه استقلالى از خود در كارها نداشته و لذا مدبر امور دنيا هستند، ولى بالعرض و بالتبع و بالغير. پس ربوبيت استقلالى از خداوند متعال است و اين وسايط و مدبرات به اذن الهى در امور عالم تصرف مى كنند.
4. شيعيان در كتاب هاى كلامى و فلسفى خود توحيد را به چهار قسم تقسيم مى كنند:
الف) توحيد ذاتى؛
ب) توحيد صفاتى؛
ج) توحيد افعالى؛
د) توحيد عبادى.
اهل سنت نيز توحيد رابه چهار قسم تقسيم مى كنند:
الف) توحيد در ألوهيت؛
ب) توحيد در خالقيت؛
ج) توحيد در ربوبيت؛
د) توحيد در اسما و صفات.

صفحه از 128