خلق عظيم، شرح احاديث اخلاقي و اجتماعي حضرت عبدالعظيم - صفحه 105

در حديث سوم ، پرهيز از بيهوده كارى به روشنى با آيات آغازين سوره مؤمنون: «قد أفلح المؤمنون . الذّين هم فى صلاتهم خاشعون . والذين هم عن اللغو معرضون» و نيز آيات پنجاه و پنجم سوره قصص: «إذا سمعوا اللغو أعرضوا عنه و قالوا لنا أعمالنا و لكم أعمالكم» و هفتاد و دوم سوره فرقان: «و إذا مرّوا باللغو مرّوا كراما» همسو است . در اين حديث اصل پيشين نيز در شرح نموده شده است .
در حديث چهارم و پنجم نيز ، مسئله لغو و اعراض از آن از زاويه اى ديگر كاويده شده است و حتى در حديث چهارم ، به گونه اى مستقيم به قرآن استدلال شده و امام سجاد عليه السلام مستند قرآنى خود را در متن سخن خود گنجانده است .
حديث يازدهم نيز در قطعه «من أيقن بالخلف جاد بالعطيّه» ، آيه سى ونهم سوره سبأ را به ياد مى آورد كه در مقاله بدان پرداخته ايم .

ج) هماهنگى با طبيعت و فطرت

خلقت انسان ، كژى را بر نمى تابد و جز با راستى هدايت نمى يابد . در ميان احاديث اخلاقى حضرت عبدالعظيم حسنى عليه السلام نمونه هايى را مى توان برشمرد كه سازگارى آنها با طبيعت و فطرت انسان ، آشكار است كه خود مانند دو نكته پيشين ، مى تواند از بهترين قرينه هاى صحّت اين احاديث به شمار آيد .
حديث دوم ، كه به صبح خيزى سفارش مى كند ، و حديث ششم ، كه خواستار راضى داشتن پدر و مادر و پرهيز از عقوق والدين است ، و نيز حديث هفتم ، كه به رحم مى پردازد و در ميان عواطف انسانى آن را از بهترين اسباب ورود به بهشت مى شمرد ، همه نمونه هايى از همنوايى و همسويى با خلقت و فطرت هستند . ما در مقاله ، اندكى درباره رحم و عواطف انسانى ، سخن گفته ايم و به جهت رعايت اختصار ، به همان جا ارجاع مى دهيم .

صفحه از 146