امانت در لغت، قرآن و حدیث

امانت در لغت

واژه «امانت» ، ضدّ «خيانت» ، مصدر و از ريشه «أمن» به معناى آرامش قلب است و «امين» ، به كسى گفته مى شود كه دل ، در سپردن چيزى به او احساسِ آرامش كند . همچنين به چيزى كه سپرده شده نيز «امانت» اطلاق مى گردد . ابن فارس ، در معناى امانت مى گويد :

الهمزة والميم والنون أصلان متقاربان : أحدهما الأمانة التي ضدّ الخيانة ، ومعناها سكون القلب ، والآخر التصديق .[۱]

همزه و ميم و نون ، دو اصل [معنايىِ] نزديك به هم دارد : يكى امانت كه ضدّ خيانت و به معناى آرامش دل است ، و ديگرى گواهى دادن .

راغب اصفهانى نيز در تبيين معناى امانت ، آورده است :

أصل الأمن طمأنينة النفس وزوال الخوف ، والأمن والأمانة والأمان في الأصل مصادر ، ويحمل الأمان تارةً إسما للحالة التي يكون عليها الإنسان في الأمن ، وتارة اسما لما يؤمن عليه الإنسان .[۲]

ريشه «أمن» ، آرامشِ خاطر و رفع نگرانى است. امن و امانت و امان، در اصل ، مصدر هستند و امان ، گاهى اسم حالتى است كه انسان در آن حالت، آرام است ، و گاهى هم اسم چيزى است كه انسان با آن ، آرامش مى يابد.

امانت ، در قرآن و حديث

واژه «امانت» در قرآن و احاديث اسلامى ، در همان معناى لغوى آن به كار رفته است ؛ امّا در تبيين عرصه هاى «امانت» و اقسام امينان ، نوآورى هاى جالب توجّه و نكاتى تنبّه آفرينى در متون اسلامى ديده مى شود .