ارزشها، حكومت طاغوتها و حاكميت آلودگيها را به جان مى خرد، در هر محيطى مى تواند راحت زيست كند؛ ولى كسانى كه پاسدار ارزشها و مخالف سلطه ها و آلودگيها هستند يا بايد داوطلبانه هجرت كنند و يا مجبورند بگريزند.
هجرت يك اصل بزرگ در پديد آمدن تمدنها و پايدارى اديان است. نقش هجرت هيچ گاه كمتر از نقش جهاد در ماندگارى و گسترش دين نبوده است.
هجرت به مدينه و حبشه، از مهم ترين فصول تاريخ اسلام به شمار مى رود از اين رو است كه حضرت اميرالمومنين عليه السلام هجرت را مبدأ تاريخ قرار مى دهند و قرآن كريم پيوسته در آيات خود هجرت را بر جهاد مقدم مى دارد. بنگريد:
«إنَّ الذين آمنوا والذين هاجروا و جاهدوا في سبيل اللّه » . ^۱«فالذين هاجروا و اُخرجوا من ديارهم و اُوذوا في سبيل الله و قاتلوا و قتلوا» . ^۲«ان الذين آمنوا و هاجروا و جاهدوا بأموالهم و أنفسهم في سبيل اللّه و الذين اووا و نصروا اولئك بعضهم أولياء بعض» . ^۳
و در آيات ديگر نيز هجرت مقدم بر جهاد آمده است. ^۴
براى كسانى كه مى خواهند خود يا دين خود را از زوال حفظ كنند، هجرت يك ضرورت منطقى است. هجرت فرهنگى نيز، كه براى جمع آورى روايات و استماع آن است، يكى از سيره هاى راويان در سده هاى اول اسلام و عاملى مهم در گسترش دين و فرهنگ اسلامى بود. ارزش والاى هجرت موجب شد كه مهاجران نيز چونان مجاهدان، داراى ارزش باشند و قرآن كريم به تمجيد از آنان سخن بگويد. در قرآن، مهاجران بر انصار مقدمند؛ آنگونه كه هجرت بر جهاد مقدم بود؛ از جمله در آيات ذيل: