حضرت عبدالعظيم عليه‏السلام و شهررى در سفرنامه‏ ها - صفحه 363

مشهد معروف ترين زيارتگاهها شاه عبدالعظيم است كه نزديك پايتخت است و هرساله در حدود سيصد هزار نفر از مردم تهران به زيارت آنجا مى روند.
اغلب مردم تهران عادت دارند كه روزهاى جمعه به زيارت شاه عبدالعظيم بروند. بقعه حضرت عبدالعظيم داراى گنبدى طلايى است كه از فواصل دور دست در زير اشعه خورشيد مى درخشد و چشم را خيره مى كند».
البته چنان كه مترجم نيز به درستى تذكر داده است، گويا بنجامين آستانه حضرت معصومه عليهاالسلام در قم را از نظر انداخته است.
كوهستانها در جنوب غربى تهران يك قوس و خط منحنى را طى كرده و به يك سلسله تپه ماهورهايى ختم مى شود كه در پاى اين تپه ها شهر باستانى و تاريخى «راگيس» قرار داشته است كه روزگارى اهمّيّت زيادى داشته و جمعيت آن در زمان داريوش به يك ميليون نفر مى رسيده است. در قرون بعدى اين شهر به نام رى ناميده شد كه هنوز هم ايرانيان آن را به همين نام مى شناسند. از اين شهر باستانى در كتب مذهبى قديمى ياد شده است ولى در تواريخ كمتر درباره سابقه آن مطلبى وجود دارد.
در هر حال، رى در زمان پارتها و اشكانيان از مراكز مهم ايران به شمار رفته و بعدها در زمان آلب ارسلان در قرن دوازدهم (ميلادى) به اوج شهرت و عظمت رسيد و در قرون بعدى در حمله مغولها به ايران به دست هلاكوخان افتاده و كاملا ويران گرديد. ۱ بقايا و آثار شهر رى هنوز در جلگه هاى جنوبى

1.در يكى از كتب قديمى از نجم الدين نامى از اهالى رى كه در زمان حمله هلاكوخان و قتل عام مردم شهر در آنجا بوده و موفق به فرار شده است چنين نقل قول گرديده: «قتل عامى فجيع تر و بدتر از قتل عام رى يعنى شهرى كه من بدبختانه در آنجا متولد شده و از اهالى آن هستم، تاريخ به ياد ندارد. سپاهيان مغول در اين حمله تمام شهر را آتش زده و با خاك يكسان كردند و ۵۰۰ هزار نفر اهالى آنجا را يا كشته و يا به اسارت بردند...». براى ما كه در عصر امنى زندگى مى كنيم واقعا تصور چنين قتل عام و نابودى يك شهر هم مشكل است.

صفحه از 426