خرم و فرح زا است كه در آن همه وسايل آسايش يافته مى شود. اما آب و هواى آنجا چنان كه مى گويند ناسالم و در تابستان گرماى آن بسيار زياد است. تهران در ناحيه اى واقع است كه به نام رى معروف است. اين ناحيه فوق العاده پهناور و حاصلخيز است و در قلمرو حكومت داماد تيمور است. راه ما از سلطانيه از دشتى مى گذشت كه پر جمعيت است و آب و هواى آن نسبتا گرم.
سه شنبه بعد به هنگام غروب آفتاب از تهران به راه افتاديم و پس از پيمودن دو فرسخ در جانب راست، بناهاى شهرى عظيم را ديديم كه متروك مانده و ويران گشته بود. اما بسيارى از برجهاى آن هنوز هم بر پا بود و خرابه هاى چند مسجد را ديديم. اين آثار همان شهر رى است كه در گذشته بزرگ ترين شهر همه آن منطقه بود. اما اكنون ديگر اين شهر به كلى خالى از سكنه است.
(3)
سفرنامه شاردن ۱
1671م به بعد
شاردن فرانسوى در زمان پادشاهى شاه عباس دوم و پسر و جانشينش شاه سليمان سه بار به ايران سفر كرد و افزون بر دوازده سال در اين كشور به سر برد.
او نيز مانند بعضى سياحان ديگر، مبهوت عظمت رى باستان شده، آنجا را عظيم ترين شهرها، عروس جهان و باب الابواب زمين مى نامد. به تفصيل درباره تاريخ بنا و بانى اين شهر و از شكوه و آبادانى و نيز خرابى اين شهر در دوره هاى مختلف سخن مى گويد و در پايان مى نويسد:
1.سفرنامه شواليه شاردن، ترجمه اقبال يغمايى، چاپ اول، تهران، توس، ۱۳۷۲، ج ۲، ص ۵۱۶ ـ ۵۱۸.
