حضرت عبدالعظيم عليه‏السلام و شهررى در سفرنامه‏ ها - صفحه 356

حصار شهر را مى توان نام برد. شنيده ام،اين شهر از آثار اسلامى است كه در حدود سى مايلى شهر «راگس» ـ كه احتمالاً از دوران باستان در غرب آن قرار داشته ـ بنا گرديده است. ۱ بنا به نوشته آقاى «موريه» ۲ : وجود حجاريهايى در تخته سنگهاى اين محل [چشمه على] كه هنوز هم باقى مانده، دليلى بر اثبات نظريه فوق و وجود شهر «رى» در دوران پيش از اسلام مى باشد. ۳ 600 سال پيش شهر رى به دست سربازان قشون چنگيزخان به كلى ويران شد و تقريبا تمام سكنه آن را از دم تيغ گذراندند. و البته همين تهاجمات و فجايع ناگوار كه ايران دائما با آنها روبه رو بوده ـ مى تواند علت اساسى كمبود جمعيت اين مملكت را توجيه كند. گرماى هواى «رى» در تابستان بيشتر از تهران است و ايرانيها

1.شهر باستانى « راگس» يا «راگا» پايتخت ماد قديم، و يكى از كهنسال ترين مراكز تمدن ايران باستان بوده است، كه عده اى آن را زادگاه زرتشت نيز مى دانند و همان محلى است كه به «خرابه هاى رى» معروف است.ـ مترجم.

2.اين شخص همان «جيمز موريه» نويسنده كتاب معروف «حاجى باباى اصفهانى» است كه مأمور سفارت انگليس در تهران بود و دو سفرنامه از ايران يكى در سال ۱۸۱۲ و ديگرى در سال ۱۸۱۸ در لندن از او انتشار يافته است. ـ مترجم.

3.مسلما خانم «شيل» اين حجاريها را كه بر تخته سنگى واقع در چشمه على نقش شده، به چشم خود نديده است. زيرا اگر آنها را از نزديك مشاهده مى كرد، بلافاصله متوجه مى شد كه اين حجاريها با آنچه كه «موريه» در كتابش نقل كرده تفاوت دارد. زيرا در زمان فتحعلى شاه قاجار و به دستور او، نقشى كه بر اين تخته سنگ بود ـ و يكى از پادشاهان ساسانى را نيزه به دست و سوار بر اسب در حال تاخت نشان مى داد ـ تراشيدند و محو كردند و به جايش تصوير فتحعلى شاه را در حالى كه شكارى را با نيزه تعقيب مى كند نقش نمودند. و علاوه بر آن، در بالاى صخره نيز شمايل ديگرى از او كنده اند كه اين جناب بر تخت نشسته و پسران و درباريانش اطراف او را گرفته اند. ـ مترجم.

صفحه از 426