الامامه و التبصره من الحیره

در موضوع غیبت نگاشته شده؛ اما امتیاز آن توجه به خط سیر امامت است.

در دوره زندگی ابو الحسن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (م ۳۲۹ ق) معروف به «ابن بابویه» و «صدوق اول»، پدر شیخ صدوق، دوره غیبت صغری، اصطلاحی با عنوان «حیره» برای غیبت شیوع پیدا کرده بود، و کتابهای چندی با این عنوان نگاشته شده است از جمله کتاب الغیبه والحیره ابو العباس عبدالله حمیری، کتاب الغیبه و کشف الحیره ابو الحسن سلامه و ....

هر کدام از این کتب به نوعی به موضوع غیبت پرداخته اند. ابن بابویه نیز کتابش را در همین موضوع نگاشته است. و در این موضوع قدیمترین کتابی است که به دست ما رسیده است.

کتاب الإمامه والتبصره من الحیره که در فهرست شیخ طوسی «الإمامه و البصیره من الحیره» نیز نامیده شده، تا زمان علامه مجلسی در دسترس عموم نبوده است؛ با اینکه نسخه این کتاب در دست ایشان بوده اما بیش از هفت حدیث از آن نقل نکرده است.

الإمامه والتبصره در یک مقدمه و ۲۳ باب و یک خاتمه تدوین شده، و اگر چه در موضوع غیبت نگاشته شده؛ اما امتیاز آن توجه به خط سیر امامت است. آغاز کتاب با موضوع وصیت از زمان حضرت آدم علیه السلام شروع شده و با موضوع خالی نبودن زمین از حجت الهی ادامه می یابد.

سپس موضوعاتی همچون: امامت عهد الهی است؛ فقط آل محمد به امامت اختصاص داده شده اند نه غیر آنان؛ امامت فقط در نسل امام حسین علیه السلام است؛ دلایل امامت امام حسن و امام حسین؛ امامت در هیچ دو برادری جز حسنین علیهما السلام جایز نیست؛ امامت به عمو، دایی و برادر نمی رسد؛ امامت حضرت سجاد و دلایل ابطال امامت محمد حنفیه؛ کسی که بمیرد و جاهل به امامت امام زمانش باشد؛ کسی که یکی از امامان را منکر باشد؛ و کسی که شخصی را در امامت امام شریک قرار دهد.

افزون بر این موضوعات امامت دیگر امامان علیهم السلام هر یک مورد اشاره قرار گرفته است. در ضمن به مدعیان و یا گروههایی که انحراف پیدا کرده اند اشاره شده و دلایل ابطال امامت اشخاصی همچون محمدحنفیه، و اسماعیل بن جعفر بیان گشته است.

چاپ الإمامه والتبصره

یکی از چاپهای این کتاب، به تحقیق استاد سید محمدرضا حسینی انجام شده که مؤسسه آل البیت علیهم السلام آن را چاپ کرده است. محقق در مقدمه ای مفصل در معرفی علی بن بابویه، آثار ایشان و کتاب الإمامه دارد. نسخه های خطی کتاب معرفی شده و ساختار کتاب تجزیه و تحلیل شده است. پاورقی های مفید و فهارس فنی پایان کتاب (آیات قرآن، احادیث، اعلام کتاب و روات احادیث، کتابها، اصطلاحات و...) از مزایای این چاپ است.

تهیه و تنظیم: عباسعلی مردی