اما در فروع دين، پس تصانيف و فتاوى داعى، كه اكثر مردم را از گمراهى نجات داده و مى دهد، زياده از آن است كه در حيّز حدّ و احصا درآيد و احدى انكار نمى تواند كرد و اصلاً مذكور و مسموع نشده است كه (در) عصرى از اعصار سالفه، عالمى از علما از قبيل داعى تمام اوقاتش را مصروف در ترويج شرايع دين نبوى گردانيده باشد.
و امّا در اصول، پس به علاوه تصانيف كلاميه، اين چهار فصل است كه در اين رساله نوشته مى شود و چهار آيينه است از براى نمايش آيين و دين و آرايش ممالك ايران زمين و دفع آلايش و وساوس شياطين و شبهات اصناف ملحدين. و احدى از مصنفين و مؤلفين را هيچ يك از آنها به خاطرْ خطور نكرده و احدى از خرده بينان و موشكافان به هيچ يك فايض نگرديده... . ۱
5 . مرحوم علامه بحرالعلوم (م 1212ق)، اين حديث را با شرح و توضيح، از جامع الأصول ابن اثير جَزَرى و شرح مشكاة طيبى،موسوم به الكاشف عن حقائق السنن، نقل مى كند. ۲
6 ، 7 و 8 . ابوعلى حايرى ۳ در منتهى المقال، وحيد بهبهانى ۴ در تعليقه اش بر منهج المقال استرآبادى و محقق شوشترى ۵ به نقل از ابن اثير، اشارتى به اين حديث دارند.
9 . شيخ يوسف بحرانى، صاحب الحدائق الناظرة (م 1186)، در لؤلؤة البحرين
1.احوال و آثار بهاءالدين محمد اصفهانى مشهور به فاضل هندى، ص ۷۷ - ۷۸. محب على اصفهانى در جواب اين سخن فاضل هندى گفته است: «اولاً، آنكه فرموده كه روايت است بر سر هر صد سالى عالمى به هم مى رسد كه تجديد دين و تقويت او نمايد، اين حديث در طريق اثنا عشريه جايى مذكور نيست و اگر هم مذكور باشد، مجهول خواهد بود» (همان، ص ۹۲).
2.ر.ك: الفوائد الرجالية، ج ۳، ص ۱۲۳ - ۱۲۷ و ۳۳ .
3.به نقل از معجم رجال الحديث، ج ۱۴، ص ۲۱۰ ؛ روضات الجنات، ج ۲، ص ۹۴ .
4.به نقل از لؤلؤة البحرين، ص ۳۹۲، پاورقى .
5.مقابس الأنوار، ص ۶ - ۷ .
