أطراف الحديث النبوى (ج 3، ص 211)، مفتاح كنوز السنة (ص 198) و المعجم المفهرس لألفاظ الحديث النبوى (ج 1، ص 324) به آنها اشاره شده است.
از آنچه گذشت، مسلّم شد كه منبع اصلى و اوّلى اين حديثِ سنن أبى داود، المعجم الأوسط از طبرانى، الكامل في ضعفاء الرجال از ابن عدى و المستدرك على الصحيحين از حاكم نيشابورى است و ديگران از اين منابع نقل كرده اند و رجال حديث در اين چهار كتاب از عبداللّه بن وهب تا ابوهريره (يعنى پنج نفر از رجال سند) مشترك و متحدند. بنابراين، اين حديث از طرق شيعه ابداً نقل نشده است و همه طريقها در آثار اهل سنت به ابوهريره منتهى مى شود.

سند حديث

اكنون حديث را از نظر سند و سپس از لحاظ تطبيق آن با واقع و تاريخ، بررسى مى كنيم.
سند اين حديث، به نظر بسيارى از علماى عامه صحيح است ؛ چنانكه مرحوم سيد شرف الدين ^۱ و سيوطى ^۲ و برخى ديگر ^۳ به اين موضوع تصريح كرده اند ؛ ولى خبرى كه تنها راوى اش ابوهريره است، چگونه مى توان آن را صحيح دانست؟
براى پى بردن به درستى يا نادرستى حديث مجدد، كافى است كه شخصيت ناقل حديث را بشناسيم. لذا ما در اينجا به معرفى شخصيت ابوهريره اكتفا مى كنيم و نيازى نمى بينيم كه وثاقت بقيه رجال حديث را بررسى كنيم ؛ زيرا وجود او در سند براى بى اعتبار شدن حديث كافى است.
سخن درباره ابوهريره ^۴ و احاديثش بسيار است. برخى از دانشمندان بزرگ در