فصل چهارم: مسانيد حضرت عبدالعظيم
يكى از اصيل ترين و علمى ترين شيوه هاى تأليف در كتاب هاى احاديث، تأليف مسندها است. اصطلاحاً مسند حديثى است كه به سند متصل به پيامبر عليهماالسلام برسد و شيعيان اتصال سند به معصوم را كافى مى دانند. مجموعه روايات اصحاب پيامبر يا اصحاب هر يك از ائمه به عنوان مسند هر يك از ايشان شناخته مى شود. ۱
تأليف احاديث براساس شيوه مسندنگارى و جمع آورى روايات متصل هر راوى، فوايدى را در بردارد كه مهم ترين آنها عبارتند از:
1. شناخت موقعيت علمى راوى نزد ائمه و مشايخ حديث؛ چه آنكه خود ائمه فرموده اند: «اعرفوا منازل الناس بقدر روايتهم عنا» ۲ يا «اعرفوا منازل الرجال منا على قدر روايتهم عنا». ۳ همچنين كسانى كه در حوزه علمى شيعه مورد توجه مشايخ حديث قرار گرفته اند به صورت طبيعى جايگاهى رفيع در بين محدثان خواهند يافت.
2. شناخت فضاى علمى و ذهنى راوى. بديهى است كه سؤالات و مباحثات و نقليات راوى تا حدود زيادى تابعى از ضرورات و نيازهاى فكرى عصر وى است. مجموعه احاديث هر راوى مى تواند دغدغه هاى فكرى عصر وى و شخص وى را تا حدودى معين نمايد.
1.در بين محدثان اهل سنت در نام گذارى مسند اختلافى وجود دارد؛ چه آنكه برخى از ايشان اتصال سند را شرط در مصداق اين اصطلاح دانسته اند و برخى حديث منقطع را نيز در صورتى كه از پيامبر نقل كند در شمار احاديث مسند آورده اند. بديهى است كه الحاق اينگونه احاديث ـ بنا بر مبناى مشهور محدثان ـ به حديث مسند با نوعى تسامح همراه است.
2.الكافى، ج ۱، ص ۵۰، ح ۱۳.
3.اختيار معرفة الرجال، ج ۱، ص ۵، ح ۱.
