است؛ ۱ چنان كه پاره اى از كتابهاى ديگر حديثى اهل سنت نيز آن را درج كرده اند. ۲
درباره اين حديث نيز مانند حديث سابق دو بحث مطرح است:
يك. ارزيابى صدور
حديث علل الشرائع به جهت عدم توثيق محمّد بن عمر بن يزيد ۳ اعتبار رجالى به معناى مشهور را ندارد و حديث كافى به جهت وجود على بن ابى حمزه ضعيف است. ۴ علامه مجلسى نيز بدان تصريح دارد و فرموده است:
ضعيف على المشهور. ۵ روايت ابن ماجه را شارحان اين كتاب، ضعيف توصيف كرده اند. ۶
همچنين اين روايت نيز مانند حديث گذشته قرينه كثرت نقل در كتب متقدم را با خود به همراه ندارد، گرچه قدرى از آن بلند پايه تر است. از آنجا كه اين حديث نيز مربوط به مضامين غير فقهى است، همان قاعده اينجا نيز سريان دارد.
دو. ارزيابى محتوايى
در روايت حضرت عبدالعظيم، كثرت لعب و لهو به عنوان مانع بهشت ياد شده و در دو نقل ديگر، رفتار زنان با شوهرانْ مانع شمرده شده است. مفهوم حديث، چنان
1.سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۴۶۸، ح ۲۰۱۳.
2.المستدرك، ج ۴، ص ۱۷۳ ـ ۱۷۴؛ المصنف عبدالرزاق، ج ۱۱، ص ۳۰۳، ح ۲۰۶۰۲؛ المعجم الصغير، ج ۲، ص ۴۷، ح ۸۹۹؛ المعجم الاوسط، ج ۷، ص ۱۷۹؛ المعجم الكبير، ج ۸، ص ۲۵۲؛ الجامع الصغير، ج ۱، ص ۵۶۶؛ الدر المنثور، ج ۲، ص ۵۶۶، ح ۳۶۶۱؛ كنز العمال، ج ۱۶، ص۴۰۷، ح ۴۵۱۳۳.
3.معجم الرجال الحديث، ج ۱۷، ص ۶۹.
4.همان، ج ۱۱، ص ۲۲۵.
5.مرآت العقول، ج ۲۰، ص ۳۲۸.
6.ضعيف سنن ابن ماجه، ص ۱۵۴، ش ۴۳۸؛ اهداء الديباج، ج ۲، ص ۶۶۱.
