13
فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره77

مانند روایت زراره و محمد بن مسلم (روایت اول منع) و روایت نجبه (روایت دوم منع) برمی‌آید، روزه عاشورا نخست واجب بوده، سپس با نزول حکم روزه رمضان نسخ شده است.۱

محقق قمی و برخی روایت را حمل بر تقیه نموده‌اند؛۲ همچنان که احتمال نسخ آن را با تشریع روزه رمضان داده و روایت را از نوع اخبار بیان‌گر منسوخ دانسته‌اند.۳

2 - 2 - 2. روایت دوم و سوم جواز

الف. روایت دوم: از مسعدة بن صدقه نقل شده که امام صادق علیه السلام فرمود: علی علیه السلام فرمود:

۰.عاشورا نهم و دهم را روزه بگیرید؛ چرا که گناهان یک‌ساله را می‌پوشاند.۴

ب. روایت سوم: عبدالله ابن میمون، از امام باقر علیه السلام و از پدرش روایت نمود که فرمود:

۰.روزه گرفتن در روز عاشورا کفاره یک سال گناه است.۵

2 - 2 - 2 - 1. بررسی سند دو روایت

الف. روایت دوم

1. هارون بن مسلم: ثقة، وجه.۶

2. مسعدة بن صدقه: «روی عن ابی عبدالله و ابی الحسن علیه السلام له کتاب منها خطب امیر المؤمنین علیه السلام». در رجال النجاشی توثیق نشده است،۷ لیکن آیة الله خویی او را ثقه دانسته۸ و از این روایت تعبیر به موثقه نموده است.۹

ب. روایت سوم

1. سعد بن عبدالله: «شیخ هذه الطائفة و فقیهها و وجهها».۱۰

2. ابی جعفر: مشترک بین کسانی است که برخی توثیق شدند و برخی توثیق نشدند.

1.. شرح فروع الکافی (ملا صالح مازندرانی)، ج۴، ص۲۸۷.

2.. غنائم الایام، ج۶، ص۷۷.

3.. همان.

4.. التهذیب، ج۴، ص۲۹۹، ح۹۰۵؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۳۴، ح۴۳۸؛ وسائل الشیعه، ج۷، ص۳۳۷، ح۲.

5.. التهذیب، ج۴، ص۳۰۰، ح۹۰۷؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۳۴، ح۴۳۹.

6.. رجال النجاشی، ص۴۳۸، ش۱۱۸۰.

7.. همان، ص۴۱۵،‌ ش۱۱۰۸.

8.. معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۱۳۹، ش۱۲۲۷۶.

9.. شرح العروة، ج۲۲، ص۳۱۷.

10.. رجال النجاشی، ص۱۷۷ - ۱۷۸، ش۴۶۷.


فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره77
12

اعتبار خبر واحد، مثل ابن ادریس و ابن زهره، به این روایات اعتماد نموده‌اند.۱

2 - 1 - 4 - 2. بررسی مضمون روایت

از عبدالله بن سنان نقل شده که گوید: روز عاشورایی بر ابی عبدالله علیه السلام وارد شدم و گفتم: نظر شما در باره روزه این روز چیست؟ به من فرمود: روزه بگیر، اما نه با نیت پیشین در شب و تمام روز را هم روزه مگیر، بلکه مدتی پس از نماز عصر روزه‌ات را با جرعه‌ای آب افطار کن طوری که با رغبت و اشتهای به خوردن طعام نباشد.

2 - 2. روایات جواز روزه عاشورا

2 - 2 - 1. روایت نخست جواز

از ابی همام، از ابی الحسن علیه السلام نقل شده که حضرت فرمود:

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در روز عاشورایی روزه گرفت.۲

2 - 2 - 1 - 1. بررسی سند روایت

1. علی بن الحسن بن فضّال:

۰.کان فقیه اصحابنا بالکوفه و وجههم و ثقتُهُم و عارفهم بالحدیث و المسموع قوله فیه. سمع منه شیئاً کثیراً.۳

2. یعقوب بن یزید:

۰.کان ثقة صدوقاً.۴

3. ابن همام:

۰.ابنهما، اسماعیل، روی عن الرضا علیه السلام ثقة هو و ابوه و جدّه.۵

بر این پایه، مجلسی اول و صاحب غنائم الایام این حدیث را موثق دانسته‌اند.۶

2 - 2 - 1 - 1. بررسی مضمون روایت

مطابق این روایت، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در روز عاشورا روزه گرفته است؛ چنان که از برخی اخبار

1.. تقریر مباحث فقه آیت الله وحید خراسانی، ۱۸/۲/۷۳ به نقل از: صوم عاشورا، ص۶۰.

2.. التهذیب، ج۴، ص۲۹۹، ح۹۰۶؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۳۴، ح۴۳۸؛ وسائل الشیعه، ج۷، ص۳۳۷، ح۱.

3.. رجال النجاشی، ش۶۷۶، ص۲۵۸ - ۲۵۷.

4.. همان، ش۱۲۱۵، ص۴۵۰.

5.. همان، ش۶۲، ص۳۰.

6.. ملاذ الاخیار، ج۷، ص۱۱۶؛ غنائم الایام، ج۶، ص۷۵.

  • نام منبع :
    فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره77
    تاريخ انتشار :
    1394
    سردبیر :
    محمد محمدی نیک (ری‌شهری)
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حدیث
    مدیر اجرایی :
    وحیدرضا نوربخش
    امتیاز :
    علمی پژوهشی
    آدرس اینترنتی :
    http://www.ulumhadith.ir
    جانشین سردبیر :
    سید محمدکاظم طباطبایی
تعداد بازدید : 16685
صفحه از 185
پرینت  ارسال به