برخی از قراءات نیز حاکی از عدم نقطه‌گذاری در مصاحف بوده است؛۱ مانند «نُنْشِزُها» در آیه «... وَ انْظُرْ إِلَی الْعِظامِ کَیفَ نُنْشِزُها...»۲ که «ننشرها» نیز قرائت شده است.۳ و «بُشْراً» در آیه «وَ هُوَ الَّذِی یرْسِلُ الرِّیاحَ بُشْراً بَینَ یدَی رَحْمَتِهِ...»۴ که «نشراً» نیز قرائت شده۵ است. از آنجا که یکی از ملاکهای پذیرش قرائت، موافقت با رسمالمصاحف عثمانی بوده است، این دسته از قراءات بیان‌گر آن است که مصاحف عثمانی فاقد نقطه بوده است؛در غیر این صورت، این دسته از قراءات پذیرفته نمیشد.
به گفته زرقانی علما در صدر اول، به دلیل محافظت بر رسم مصحف و ترس از این که منجر به تغییر در مصحف شود، نسبت به گذاشتن نقطه و اعراب در مصحف کراهت داشتند؛ لیکن زمان گذشت و مسلمانان به دلیل محافظت از قرآن و این که تجرد از نقطه و إعراب منجر به تغییر در مصحف نشود، به ناچار مجبور به گذاشتن نقطه و اعراب در مصحف شدند.۶
به هر روی، در فرایند توسعه خط عربی، نقطه و اعراب در زمان خلیل شکل متمایز خود را یافت. نقطه‌گذاری قرآن، برای رفع اشتباه حروف متشابه، با همان مرکب و رنگی که قرآن را با آن مینوشتند، نوشته میشد. نصر بن عاصم، و یحیی بن یعمر آن را متحمل شدند و تمام قرآن را برای اولین بار نقطه‌گذاری کردند.۷ افزون بر این، خط عربی در اوائل، شکل و اعرابی نداشت و اعراب و علامتگذاری در اسلام به وجود آمده و مبتکر آن، ابو الاسود است که نقطهها را عوض حرکات استعمال کرد تا این که خلیل بن احمد نقطه را به حرکات (ضمه، فتحه و کسره) تبدیل نمود.۸ بنا بر این، ابوالاسود شروع کننده اعراب بود؛ با نقطههایی که کارکرد اعراب داشت. سپس برای جدا کردن حروف متشابه، نقطه‌گذاری حروف به شکل امروزی آن انجام شد که نصر بن عاصم و یحیی بن یعمر وضع کننده نقطهها بودند. سپس خلیل بن احمد، اعراب مصحفها را به شکل امروزی در آورد.
1.. ر.ک: البیان، ص۱۶۴.
2.. سوره بقره، آیه ۲۵۹.
3.. التبیان، ج۲، ص۳۲۰؛ مجمع البیان، ج۲، ص۶۳۷.
4.. سوره اعراف، آیه ۵۷.
5.. جامع البیان، ج۸، ص۱۴۸؛ مجمع البیان، ج۴، ص۶۶۳.
6.. مناهل العرفان، ج۱، ص۴۰۱ – ۴۰۲.
7.. تاریخ و علوم قرآن، ص۱۶۵.
8.. مفصل فی تاریخ عرب قبل از اسلام، ج۸، ص ۱۹۰.
