9
فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره77

۰.هو رجل ضعیفٌ جدّاً لایقول علیه و لایلتفت الی ما تفرّد به.۱

شیخ مفید می‌گوید:

۰.محمد بن سنان مورد طعن است و رجالیان در متهم کردن او و تضعیفش هیچ اختلافی ندارند. لذا کسی که شأنش این است، نمی‌توان به او در امور دینی اعتماد کرد.۲

همچنین، شیخ طوسی گوید:

۰.به روایاتی که مختص به او است و فقط او نقل کرده باشد، اعتنا نمی‌شود.۳ و نیز ایوب بن نوح روایت از محمد بن سنان را روا نمی‌دانست.۴

5. ابان عن (بن) عبدالملک: مقصود ابان بن تغلب یا ابان بن عثمان و یا ابان بن عبدالملک است که در وجه اخیر، «عن» زاید است.۵

شکی در وثاقت و جلالت ابان بن تغلب نیست. ابان بن عثمان نیز از اصحاب اجماع است.۶ مامقانی هم ابان بن عبدالملک را نیکو حال معرفی نموده است.۷ با آن که برخی گفته‌اند که روایت هیچ مشکل سندی ندارد،۸ علامه مجلسی گوید:

۰.این روایت بنا بر نظر مشهور ضعیف است.۹

2 - 1 - 2 - 2. بررسی مضمون روایت

از امام صادق علیه السلام در باره روزه روز تاسوعا و عاشورا در ماه محرم سؤال کردند که آیا می‌توان در چنین روزی روزه گرفت؟ فرمود: [تاسوعا و] عاشورا، روز روزه نیست. روز مصیبت و حزن و اندوه است.

2 - 1 - 3. روایت چهارم منع

جعفر بن عیسی گوید: از امام رضا علیه السلام در باره روزه روز عاشورا و آنچه مردم (اهل تسنن)

1.. رجال النجاشی، ش۸۸۸، ص۳۲۸.

2.. مصنفات شیخ مفید، ص۹.

3.. الاستبصار، ج۳، ص۲۲۴.

4.. رجال الکشی، ص۳۸۹.

5.. معجم رجال الحدیث، ج۱۶، ص۱۳۸.

6.. تنقیح المقال، ج۱، ص۵.

7.. همان، ج۱، ص۵.

8.. صوم عاشورا بین السنة النبویة و البدعة الامویة، ص۳۶ - ۳۵.

9.. مرآة العقول، ج۱۶، ص۳۶۲.


فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره77
8

۰.از این ‌روی، کسی که آن روز را مبارک شمارد، خداوند با آل زیاد با قلب مسخ شده و غضب شده محشور خواهد کرد و کسی که در آن روز توشه‌ای به خانواده‌اش ذخیره نماید، خداوند تا روز ملاقات خود، قلب او را به نفاق مبتلا خواهد ساخت و برکت را از او و خانواده و فرزندانش برخواهد داشت و شیطان را در همه آنها شریک خواهد ساخت.۱

2 - 1 - 2 - 1. بررسی سند روایت

1. الحسین بن علی الهاشمی: آیة الله خویی۲ و آیة الله سبحانی۳ این روایت را به دلیل وجود حسین بن علی هاشمی و محمد بن سنان ضعیف دانسته‌اند.

1. آیة الله خویی چهار روایتی را که شیخ کلینی از حسن بن علی الهاشمی نقل نموده است، یک روایت دانسته و گوید در سند هر چهار روایت یک شخص واحد و آن هاشمی است. به سبب وجود این شخص و نیز محمد بن سنان در اِسناد این روایات، هر چهار روایت محکوم به ضعف‌اند.۴

2. به نظر می‌رسد استدلال آیة الله خویی ناتمام باشد؛ زیرا میزان در یکی دانستن روایات، این است که راوی ناقل از امام در هر چهار روایت، واحد باشد؛ در حالی که راویان از امام در چهار روایت مختلف هستند. لذا شایسته است از طریق نشان دادن وحدت مدلول این روایات - که گویا یک کلام با مضمونی واحدند - چهار روایت را در واقع یک خبر دانست و به ایراد نقد بر آنها پرداخت.۵

3. محمد بن الحسین: مشترک بین ضعیف و ثقه است. نجاشی چهار نفر راوی را به نام محمد بن الحسین ذکر کرده که سه نفر از آنها ثقه هستند و تصریح به ضعف یک نفر از آنها نموده است.۶

4. محمد بن سنان:

1.. فروع الکافی، ج۳، ص۳۳۶ - ۳۳۴؛ وسائل الشیعه، ج۷، ص۳۳۹، ح۲.

2.. شرح العروة، ج۲۲، ص۳۱۴: «انّه (حسین بن علی هاشمی) لم یوثق و لم یذکر بمدح فهی بأجمعهما محکومة بالضَّعف مضافاً الی ضعف الأولی بابن سنان».

3.. الصوم فی الشریعة الاسلامیة الغراء، ج۲، ص۳۰۸.

4.. همان، ص۳۱۴.

5.. همان، ج۲، ص۳۰۸.

6.. الف: محمد بن الحسین: ای ابی خطاب ... ثقة (رجال النجاشی، ش۸۹۷، ص۳۳۴)؛ ب: محمد بن الحسین بن سعید ... ضعیفٌ جدّاً (همان، ش۹۰۰، ص۳۳۷)؛ ج: محمد بن الحسین بن سفرجله ثقةٌ ... (همان، ش۱۰۴۸، ص۳۸۸)؛ د: محمد بن الحسین بن موسی (سید رضی) که قطعاً روای روایت فوق نیست؛ چون متوفی ۴۰۶ق، است.

  • نام منبع :
    فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره77
    تاريخ انتشار :
    1394
    سردبیر :
    محمد محمدی نیک (ری‌شهری)
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حدیث
    مدیر اجرایی :
    وحیدرضا نوربخش
    امتیاز :
    علمی پژوهشی
    آدرس اینترنتی :
    http://www.ulumhadith.ir
    جانشین سردبیر :
    سید محمدکاظم طباطبایی
تعداد بازدید : 17286
صفحه از 185
پرینت  ارسال به