101
فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره78

صد درصد به دست آمده است و شاخص در ارزش ضریب پایایی آن‌ است که از 7% کمتر نباشد. در غیر این صورت، ‌برای تفسیر دستاوردهای خود و تکرار تحقیق با مشکل رو به‌ رو خواهند بود۱ و از آنجا که نتیجه محاسبه فوق بالاتر از این میزان است، این تحقیق، پایا است.

یافته‌های تحقیق

یافته‌های تحقیق در سه دسته کلی ارائه می‌‌شوند: نگاهی کلی به انواع نقل به معنا در نمونه، نگاهی کلی به تصحیف در نمونه و بررسی استدلالی برخی موارد از «نقل به معنا»ی نادرست.

نگاه کلی به انواع نقل به معنا در نمونه منتخب

از چهارده مورد افراد نمونه، تعداد 42 روایت در مورد آنها قضاوتی انجام نگرفت؛ زیرا در 27 مورد، کتابی که سیوطی به آن ارجاع داده بود، یافت شد، اما روایت در آن کتاب یافت نشد و در پانزده مورد هم کتاب مورد ارجاع ایشان در زمان ما نایاب بوده است؛ مانند خماسیات، تألیف زَاهِر بن طَاهِر و طب ‌النبی، تألیف ابن ‌سنی. در مورد بقیه - که 358 مورد است - این نتایج به دست آمده است: در کل نمونه، در 177 مورد، یعنی حدود 49% نقل به معنا وجود دارد؛ یعنی مصادری که سیوطی روایت را به آنها ارجاع داده است، دارای نقل‌هایی متفاوت با ایشان هستند و در 182 مورد، یعنی 51% نقل به عینه است. البته جمع 177 و 182، عبارت است از عدد 359، یعنی یک عدد بیشتر از 358 مورد کل که این افزونی یک واحد، به علت وجود دو مورد نقل به معنای نادرست در یک روایت است. این نتایج در جدول شماره 2 و نمودار شماره 1 ارائه شده است.

1.. تحلیل‌ پبام‌های رسانه‌ای (کاربرد تحلیل محتوای کمّی در تحقیق)، ص۱۵۱.


فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره78
100

روش تجزیه و تحلیل

روش تجزیه و تحلیل داده‌ها در این تحقیق، توصیفی (Descriptive Analysis)، یعنی کردن خلاصه نتایج تحقیق در نمونه، به کمک آمار توصیفی مانند جدول و نمودار است. ۱

اعتبار و پایایی

اولین منبع تأمین اعتبار این تحقیق، اعتبار صوری (Face Validity) است که عبارت از آن است که داوران صالح و ماهر، اعلام کنند که یافته‌های تحقیق جزئی از دانش علمی است.۲

دغدغه‌ای که در اعتبار این تحقیق وجود دارد، این است که ممکن است در برخی مبانی آماری این تحقیق از جمله طبیعی نبودن توزیع در جامعه آماری در این تحقیق خدشه‌هایی وارد شود که این نوشتار گنجایش تفصیل آن را ندارد؛ اما بر فرض پذیرش این مسئله نیز به علت قوت مبانی آماری به کار رفته و نیز نوع خاص این تحقیق، خدشه‌ای بر مبنا و نتایج این پژوهش وارد نخواهد شد.۳

ارزیابی پایایی این تحقیق از طریق آزمون _ آزمون مجدد (test – retest metod) _ که یکی از روش‌های بررسی پایایی است۴ _ انجام گرفته و ضریب پایایی با کمک فورمول پای (pi) اسکات۵ محاسبه شده است. درصد توافق دو کدگذار در همه متغیرها

1.. زیرا تحلیل محتوا در این تحقیق تک‌متغیره با سطح سنجش اسمی است و در تحلیل یک متغیره با سطح سنجش اسمی از توزیع فراوانی (frequency distribution) استفاده می‌‌شود و ساده‌ترین راه تبیین فراوانی از طریق جدولی که سطور آن را حالات متغیرها و یک ستون آن فراوانی هر حالت از متغیر و یک ستون هم درصد فراوانی آن حالت تشکیل می‌‌دهد ارائه می‌‌شود (پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ص۱۳۷ - ۱۴۰).

2.. تحلیل‌ پبام‌های رسانه‌ای (کاربرد تحلیل محتوای کمّی در تحقیق)، ص۱۵۶.

3.. زیرا اولاَ، این نمونه از طریق مناسب‌ترین روش، یعنی تصادفی طبقاتی انتخاب شده است و به همین جهت ضعف پراکنش و توزیع (بر فرض وجود) را می‌توان با قوت نمونه‌گیری جبران نمود و این نوع جبران، از روش‌های مقبول و شاید منحصر به فرد در آمار و نمونه‌گیری است. ثانیاً، همان طور که در مبانی روشی گفته شد، میزان خطا در این تحقیق در حد بسیار کم (پنج درصد) لحاظ شده است و از نظر مبانی آماری، این مسئله امتیازی مهم در قدرت تعمیم است. همچنین، بر فرض وارد شدن این اشکال، هدف این تحقیق، با پژوهش در علوم اجتماعی تفاوت دارد؛ به این معنا که در این تحقیق، ارزیابی کتاب الجامع الصغیر از نظر میزان اطمینان در استنادات سیوطی مورد توجه است و نتایج نمونۀ مورد بررسی تفصیلی کیفی - که در این تحقیق با روش کتابخانه‌ای ارائه شده است - برای این اظهار نظر کافی است؛ زیرا همین که قدر معتنابهی از روایات مورد بررسی قرار گیرد، و اطمینان مورد نظر خدشه‌دار شود، می‌توان در مورد همۀ کتاب اظهار نظر کرد؛ گر چه ضریب اطمینان در تعمیم نتایج نمونه به جامعه قابل خدشه باشد.

4.. پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ص۶۲.

5.. تحلیل‌ پبام‌های رسانه‌ای، ص۱۵۰و ۱۵۱.

  • نام منبع :
    فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره78
    تاريخ انتشار :
    1394
تعداد بازدید : 13408
صفحه از 186
پرینت  ارسال به