161
فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره78

حوزه‌های متنوع فعالیت علمی داشته است که می‌توان به برخی از آنها اشاره نمود: از جمله: مباحث اخلاقی، علوم قرآن و تفسیر، مباحث تاریخی و مباحث.

نتیجه

نتیجه‌ای که با تأمل در جداول فوق و بررسی سخنان بزرگان به دست می‌آید، آن است که علاوه بر این که در وثاقت شخص برقی شکی نیست، بلکه در غالب روایات و اساتید او نیز نمی‌توان تردید کرد؛ زیرا بیش از نیمی از اساتید و روایات او موثق و صحیح هستند و اگر روایاتی را که در سند آنها برخی از راویان امامی مذهبی وجود دارد که در کتب رجالی مدح و ذم و یا توثیق و تضعیفی در مورد ایشان وارد نشده است و در تعاریف بزرگانی همچون شهید اول و شهید ثانی حدیث قوی اطلاق می‌شود و از نظر صحت بالاتر از موثق و پایین‌تر از حسن هستند،۱ در زمره احادیث قابل قبول قرار دهیم، اساتید و روایات برقی از صحت و اعتبار بالایی برخوردار خواهند شد. همچنین ابن غضایری که سخنان او مبنای گفتار دیگران در باره برقی است و در باره برقی گفته است که از ضعفا حدیث نقل می‌کرد و به احادیث مرسل اعتماد می‌کرد، نقل از ضعفا را برای راوی اشکال نمی‌داند. هدف نجاشی و شیخ طوسی از بیان این سخن، تضعیف برقی نبوده، بلکه قصد داشته‌ روش برقی را - که همان سبک و سیاق راویان قم در نقل روایت است -ا بیان کنند؛ زیرا اعتماد به احادیث مرسل امری اجتهادی است. احادیث صحیح او بی‌شک محل رجوع و مورد اعتماد است، اما در مورد احادیث مرسل و ضعیف او باید دقت بیشتری ‌کرد.

طعن احمد‌ بن ‌محمد ‌بن‌ عیسی بر برقی و اخراجش از قم نیز با پشیمانی احمد و عذرخواهی از برقی و بازگردانیدن او به قم رفع می‌شود. البته علت اخراج برقی روشن نیست، اما اگر علت آن نقل روایات مرسل و نقل از ضعفا باشد طبعاً پشیمانی احمد و بازگردانیدن برقی به قم اعتبار و وثاقت برقی را دو چندان خواهد کرد.

علت دیگر وثاقت برقی اعتماد محدثان بلندمرتبه و عالی‌مقام شیعه، همچون کلینی، شیخ صدوق، شیخ مفید و سایر محدثین به او است. برقی در سند هشتصد و سی روایت قرار دارد که این نشان از اعتماد بزرگان شیعه به برقی است.

همچنین انتشار احادیث برقی در آثار متعدد مکتب قم و ابواب مختلف، حکایت از جایگاه خاص او در استحکام این مکتب دارد. برقی توانسته است فصل جدیدی در نگاه

1.. ر.ک: ذکری الشیعة فی احکام الشریعه، ج۱، ص۴۸؛ الرعایه، ص۸۵.


فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره78
160

- اعتبار روایات منهای روایات پدر

پدر برقی در نقل روایت ضعیف است و در سند 765 روایت برقی قرار دارد. بدون در نظر گرفتن روایاتی که او در سند آنها قرار دارد، جدول زیر حاصل می‌شود.

(جدول4: توزیع فراوانی اعتبار روایات منهای روایات مستند به پدر ابوخالد برقی)

(نمودار4: توزیع فراوانی اعتبار روایات منهای روایات مستند به پدر ابوخالد برقی)

4/74% از روایات برقی صحیح، 1/11% قوی و14/5% ضعیف خواهند بود.

روایات برقی حاکی از آن است که شیوه و خط مشی او با نگاهی توسعه‌ای به میراث حدیثی راویان، بر یافتن قراین مورد اعتماد استوار گشته و به همین جهت نقل میراث مورد اعتماد متهمان به غلو را خرده‌ای نمی‌بیند و حضوری گسترده در انتقال میراث صاحبان آثار شیعی دارد.

با وجود اختلاف موجود میان برقی و اشعری حضور احمد اشعری در انتقال همه میراث محمد برقی و پرهیز از تعصبات، نشان از این نکته داردکه حجم عظیمی از میراث راویان شیعه و محدثان کوفه در اختیار او بوده است. توجه به المحاسن برقی نشان می‌دهد او در

  • نام منبع :
    فصلنامه علمی - پژوهشی علوم حدیث شماره78
    تاريخ انتشار :
    1394
تعداد بازدید : 13154
صفحه از 186
پرینت  ارسال به